اسپری ویاگرا برای تأخیر در انزال : بررسی علمی عوارض و کاربردها

استفاده از اسپری ویاگرا (سیلدنافیل موضعی) به عنوان راهکاری برای تأخیر در انزال زودرس (Premature Ejaculation – PE) در سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. در حالی که ویاگرا به طور سنتی برای درمان اختلال نعوظ (Erectile Dysfunction – ED) استفاده می شود استفاده موضعی آن به شکل اسپری به منظور تأخیر در انزال کاربرد نسبتاً جدیدی است که نیازمند بررسی دقیق علمی و پزشکی است. این مقاله به بررسی جامع عوارض مزایا و محدودیت های استفاده از اسپری ویاگرا برای تأخیر در انزال می پردازد و دیدگاه های پزشکی و علمی مستند را ارائه می دهد.

انزال زودرس چیست و چرا اهمیت دارد؟

انزال زودرس یکی از شایع ترین اختلالات عملکرد جنسی در مردان است که به انزال مداوم یا مکرر قبل از تمایل فرد یا شریک جنسی معمولاً ظرف یک دقیقه پس از دخول واژینال تعریف می شود. این مشکل می تواند منجر به نارضایتی جنسی استرس اضطراب و مشکلات در روابط زوجین شود. انزال زودرس نه تنها بر کیفیت زندگی جنسی بلکه بر سلامت روان و اعتماد به نفس مردان نیز تأثیر منفی می گذارد.

از دیدگاه پزشکی انزال زودرس به دو دسته اصلی تقسیم می شود : 

• انزال زودرس اولیه (مادام العمر) : از ابتدای فعالیت جنسی وجود داشته و به طور معمول ریشه در عوامل نوروبیولوژیکی دارد.
• انزال زودرس ثانویه (اکتسابی) : به طور ناگهانی در طول زندگی جنسی ایجاد می شود و ممکن است ناشی از عوامل روانشناختی پزشکی یا ترکیبی از هر دو باشد.

تشخیص دقیق نوع انزال زودرس و عوامل زمینه ای آن برای انتخاب روش درمانی مناسب بسیار حائز اهمیت است. درمان انزال زودرس می تواند شامل روش های دارویی روان درمانی رفتاری و ترکیبی از این روش ها باشد.

اسپری ویاگرا چگونه عمل می کند و آیا مؤثر است؟

ویاگرا نام تجاری داروی سیلدنافیل است که متعلق به دسته ای از داروها به نام مهارکننده های فسفودی استراز نوع ۵ (PDE۵) می باشد. مکانیسم اصلی عمل سیلدنافیل در درمان اختلال نعوظ افزایش جریان خون به آلت تناسلی از طریق گشاد کردن عروق خونی است. این دارو با مهار آنزیم PDE۵ سطح نیتریک اکسید (NO) را در بافت آلت تناسلی افزایش داده و منجر به افزایش سیکل GMP (cGMP) می شود. افزایش cGMP باعث شل شدن عضلات صاف آلت تناسلی و در نتیجه افزایش جریان خون و نعوظ می گردد.

در مورد اسپری ویاگرا برای تأخیر در انزال مکانیسم عمل دقیق آن هنوز به طور کامل مشخص نیست و تحقیقات در این زمینه محدود است. با این حال فرضیه های موجود عبارتند از : 

• کاهش حساسیت موضعی : استفاده موضعی از سیلدنافیل ممکن است به کاهش حساسیت گیرنده های حسی در آلت تناسلی منجر شود و در نتیجه زمان انزال را به تأخیر اندازد. این اثر می تواند مشابه مکانیسم عمل داروهای بی حسی موضعی مانند لیدوکائین باشد که به طور سنتی برای درمان انزال زودرس استفاده می شوند.

• تأثیر بر عصب های حسی : سیلدنافیل موضعی ممکن است بر عملکرد عصب های حسی آلت تناسلی تأثیر گذاشته و سیگنال های عصبی مرتبط با انزال را تعدیل کند.

• افزایش جریان خون موضعی : اگرچه هدف اصلی از استفاده موضعی تأخیر در انزال است اما افزایش جریان خون موضعی ناشی از سیلدنافیل نیز می تواند به بهبود عملکرد جنسی و تأخیر در انزال کمک کند.

اثربخشی اسپری ویاگرا برای تأخیر در انزال هنوز به طور کامل در مطالعات بالینی گسترده و معتبر به اثبات نرسیده است. بیشتر تحقیقات موجود بر روی سیلدنافیل خوراکی برای درمان اختلال نعوظ متمرکز شده اند. مطالعات محدودی که بر روی سیلدنافیل موضعی انجام شده اند نتایج متفاوتی را نشان داده اند و نیاز به تحقیقات بیشتر برای تعیین اثربخشی واقعی و دوز مناسب اسپری ویاگرا برای درمان انزال زودرس وجود دارد.

مهم است توجه داشته باشید که اسپری ویاگرا به طور رسمی برای درمان انزال زودرس تأیید نشده است و استفاده از آن برای این منظور به عنوان کاربرد خارج از برچسب (Off-label) محسوب می شود. به این معنی که دارو برای یک بیماری یا شرایطی غیر از آنچه که به طور رسمی برای آن تأیید شده است استفاده می شود. کاربرد خارج از برچسب در پزشکی رایج است اما نیازمند احتیاط و نظارت پزشکی دقیق تری است.

عوارض جانبی احتمالی اسپری ویاگرا چیست؟

استفاده از اسپری ویاگرا مانند هر داروی دیگری می تواند با عوارض جانبی همراه باشد. با توجه به اینکه اسپری ویاگرا یک فرم موضعی از دارو است انتظار می رود عوارض جانبی موضعی بیشتر از عوارض سیستمیک (عمومی) باشند. با این حال جذب سیستمیک دارو از طریق پوست نیز امکان پذیر است و می تواند منجر به عوارض جانبی مشابه با ویاگرای خوراکی شود هرچند به احتمال کمتر و با شدت کمتر.

عوارض جانبی موضعی احتمالی اسپری ویاگرا : 

• تحریک پوستی : شایع ترین عارضه موضعی تحریک پوست در ناحیه استعمال اسپری است. این تحریک می تواند به صورت قرمزی خارش سوزش و التهاب پوست ظاهر شود. در موارد نادر ممکن است واکنش های آلرژیک پوستی مانند درماتیت تماسی رخ دهد.

• بی حسی موضعی : اگرچه هدف اصلی اسپری ویاگرا بی حسی موضعی نیست اما برخی از افراد ممکن است کاهش حس یا بی حسی موقت در آلت تناسلی را تجربه کنند. این عارضه معمولاً خفیف و گذرا است اما در صورت شدت و تداوم باید به پزشک اطلاع داده شود.

• درد یا ناراحتی موضعی : برخی از افراد ممکن است درد خفیف یا ناراحتی در ناحیه استعمال اسپری را گزارش کنند. این عارضه معمولاً نادر و خفیف است.

عوارض جانبی سیستمیک احتمالی اسپری ویاگرا 

• سردرد : یکی از شایع ترین عوارض جانبی ویاگرای خوراکی سردرد است. احتمال بروز سردرد با اسپری ویاگرا کمتر است اما همچنان ممکن است رخ دهد.

• گرگرفتگی : گرگرفتگی صورت و بدن نیز از عوارض جانبی شایع ویاگرای خوراکی است که به دلیل گشاد شدن عروق خونی رخ می دهد. احتمال بروز گرگرفتگی با اسپری ویاگرا کمتر است.

• احتقان بینی : گرفتگی بینی یا آبریزش بینی نیز از عوارض جانبی احتمالی ویاگرا است که ممکن است با اسپری ویاگرا نیز رخ دهد.

• اختلالات بینایی : در موارد نادر ویاگرای خوراکی می تواند باعث اختلالات بینایی مانند تاری دید یا حساسیت به نور شود. احتمال بروز این عوارض با اسپری ویاگرا بسیار کمتر است.

• سرگیجه : سرگیجه و سبکی سر نیز از عوارض جانبی احتمالی ویاگرا هستند که به دلیل کاهش فشار خون رخ می دهند. احتمال بروز سرگیجه با اسپری ویاگرا کمتر است.

• عوارض قلبی عروقی : ویاگرای خوراکی می تواند در برخی افراد با بیماری های قلبی عروقی خطرناک باشد. اگرچه جذب سیستمیک اسپری ویاگرا کمتر است اما افراد با مشکلات قلبی عروقی باید قبل از استفاده از آن با پزشک مشورت کنند.

• نعوظ دردناک و طولانی مدت (پریاپیسم) : پریاپیسم یک عارضه نادر اما جدی است که در آن نعوظ به مدت طولانی (بیش از ۴ ساعت) ادامه می یابد و می تواند منجر به آسیب دائمی به بافت آلت تناسلی شود. احتمال بروز پریاپیسم با اسپری ویاگرا بسیار کمتر از فرم خوراکی است اما همچنان یک خطر بالقوه محسوب می شود و در صورت بروز نعوظ طولانی مدت و دردناک باید فوراً به پزشک مراجعه شود.

تداخلات دارویی ویاگرا: 

سیلدنافیل می تواند با برخی داروها تداخل داشته باشد و خطر عوارض جانبی را افزایش دهد یا اثربخشی داروها را کاهش دهد. مهم ترین تداخلات دارویی سیلدنافیل عبارتند از : 

• نیترات ها : مصرف همزمان سیلدنافیل با نیترات ها (مانند نیتروگلیسیرین که برای درمان آنژین صدری استفاده می شود) به شدت منع شده است زیرا می تواند منجر به افت شدید و خطرناک فشار خون شود.

• مسدودکننده های آلفا : مصرف همزمان سیلدنافیل با مسدودکننده های آلفا (مانند تامسولوسین که برای درمان بزرگی پروستات استفاده می شود) می تواند خطر افت فشار خون وضعیتی (افت فشار خون هنگام ایستادن) را افزایش دهد.

• سایر مهارکننده های PDE۵ : مصرف همزمان سیلدنافیل با سایر مهارکننده های PDE۵ (مانند تادالافیل و واردنافیل) توصیه نمی شود زیرا خطر عوارض جانبی را افزایش می دهد.

• مهارکننده های قوی CYP۳A۴ : برخی داروها مانند کتوکونازول ایتراکونازول اریترومایسین و کلاریترومایسین می توانند متابولیسم سیلدنافیل را مهار کرده و سطح آن را در خون افزایش دهند که ممکن است خطر عوارض جانبی را افزایش دهد.
قبل از استفاده از اسپری ویاگرا حتماً باید لیست کامل داروهای مصرفی خود را به پزشک اطلاع دهید تا از تداخلات دارویی احتمالی جلوگیری شود.

چه کسانی نباید از اسپری ویاگرا استفاده کنند؟

استفاده از اسپری ویاگرا برای تأخیر در انزال برای همه افراد مناسب نیست و در برخی موارد منع مصرف دارد. موارد منع مصرف و احتیاطات استفاده از اسپری ویاگرا عبارتند از : 

• حساسیت به سیلدنافیل یا سایر مواد تشکیل دهنده اسپری : افرادی که سابقه حساسیت به سیلدنافیل یا هر یک از مواد تشکیل دهنده اسپری ویاگرا را دارند نباید از آن استفاده کنند.

• مصرف نیترات ها : همانطور که گفته شد مصرف همزمان سیلدنافیل با نیترات ها به شدت منع شده است.

• بیماری های قلبی عروقی شدید : افرادی که بیماری های قلبی عروقی شدید مانند آنژین ناپایدار نارسایی قلبی شدید یا حمله قلبی اخیر (در ۶ ماه گذشته) دارند باید با احتیاط و تحت نظر پزشک از اسپری ویاگرا استفاده کنند. در برخی موارد استفاده از آن ممکن است منع شود.

• فشار خون بسیار پایین یا بسیار بالا کنترل نشده : افرادی که فشار خون بسیار پایین (هیپوتانسیون) یا فشار خون بسیار بالا کنترل نشده (هیپرتانسیون غیرقابل کنترل) دارند باید با احتیاط از اسپری ویاگرا استفاده کنند.

• بیماری های کبدی یا کلیوی شدید : افرادی که بیماری های کبدی یا کلیوی شدید دارند ممکن است نیاز به تنظیم دوز داشته باشند یا استفاده از اسپری ویاگرا برای آن ها منع شود.

• اختلالات خونریزی دهنده : سیلدنافیل ممکن است اثرات ضد انعقادی داشته باشد و در افراد با اختلالات خونریزی دهنده خطر خونریزی را افزایش دهد.

• بیماری های چشمی خاص : افرادی که بیماری های چشمی خاص مانند رتینیت پیگمنتوزا یا نوروپاتی ایسکمیک قدامی غیرشریانی (NAION) دارند باید با احتیاط از اسپری ویاگرا استفاده کنند.

• استفاده همزمان از داروهای دیگر : قبل از استفاده از اسپری ویاگرا باید پزشک را از تمام داروهای مصرفی خود (از جمله داروهای بدون نسخه مکمل های گیاهی و ویتامین ها) مطلع کنید تا از تداخلات دارویی احتمالی جلوگیری شود.

بارداری و شیردهی : هنوز اطلاعات کافی در مورد ایمنی استفاده از اسپری ویاگرا در دوران بارداری و شیردهی وجود ندارد. به طور کلی استفاده از داروهای غیرضروری در دوران بارداری و شیردهی باید اجتناب شود مگر اینکه فواید آن برای مادر بیشتر از خطرات احتمالی برای جنین یا نوزاد باشد. زنان باردار یا شیرده باید قبل از استفاده از اسپری ویاگرا با پزشک مشورت کنند.

چگونه انزال زودرس تشخیص داده می شود؟

تشخیص انزال زودرس معمولاً بر اساس شرح حال و معاینه فیزیکی توسط پزشک انجام می شود. هیچ آزمایش آزمایشگاهی خاصی برای تشخیص انزال زودرس وجود ندارد. پزشک ممکن است سؤالاتی در مورد موارد زیر بپرسد : 

• مدت زمان انزال (IELT – Intravaginal Ejaculatory Latency Time) : زمان بین دخول واژینال و انزال.
• کنترل انزال : توانایی کنترل انزال.
• نارضایتی جنسی : میزان نارضایتی جنسی ناشی از انزال زودرس برای فرد و شریک جنسی.
• استرس و اضطراب : میزان استرس و اضطراب مرتبط با انزال زودرس.

برای کمک به تشخیص دقیق تر و تعیین شدت انزال زودرس ممکن است از پرسشنامه های استاندارد مانند شاخص اختلال عملکرد نعوظ بین المللی (IIEF) یا پرسشنامه انزال زودرس (PEDT) استفاده شود.

در برخی موارد پزشک ممکن است معاینات تکمیلی برای رد سایر مشکلات پزشکی زمینه ای که می توانند به انزال زودرس منجر شوند درخواست کند. این معاینات ممکن است شامل آزمایش خون برای بررسی سطح هورمون ها آزمایش ادرار برای بررسی عفونت های ادراری و معاینه عصبی باشد.

روش های درمانی انزال زودرس کدام اند؟

روش های درمانی انزال زودرس متنوع هستند و بسته به نوع و شدت انزال زودرس عوامل زمینه ای و ترجیحات فردی ممکن است از یک یا ترکیبی از روش های زیر استفاده شود : 

۱. روش های رفتاری و روان درمانی : 

• تکنیک های رفتاری : تکنیک هایی مانند تکنیک شروع-توقف (Start-Stop) و تکنیک فشار (Squeeze) به فرد کمک می کنند تا کنترل بیشتری بر انزال خود پیدا کند. این تکنیک ها با افزایش آگاهی از احساسات جنسی و یادگیری به تأخیر انداختن انزال عمل می کنند.

• روان درمانی : روان درمانی به ویژه درمان شناختی-رفتاری (CBT) می تواند به کاهش اضطراب عملکرد جنسی بهبود اعتماد به نفس و حل مشکلات ارتباطی زوجین که ممکن است به انزال زودرس مرتبط باشند کمک کند.

• مشاوره جنسی : مشاوره جنسی با یک متخصص می تواند به زوجین کمک کند تا در مورد مشکلات جنسی خود صحبت کنند انتظارات واقع بینانه تری داشته باشند و راه های جدیدی برای بهبود رضایت جنسی پیدا کنند.

۲. درمان های دارویی : 

• داروهای بی حسی موضعی : کرم ها و اسپری های بی حسی موضعی حاوی لیدوکائین یا پریلوکائین می توانند به کاهش حساسیت آلت تناسلی و تأخیر در انزال کمک کنند. این داروها باید ۱۰-۲۰ دقیقه قبل از رابطه جنسی استفاده شوند و ممکن است عوارض جانبی موضعی مانند بی حسی موقت و کاهش لذت جنسی داشته باشند.

• داروهای خوراکی : 
o مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) : داروهایی مانند داپوکستین پاروکستین سرترالین و فلوکستین می توانند به افزایش سطح سروتونین در مغز و تأخیر در انزال کمک کنند. داپوکستین تنها داروی SSRI است که به طور خاص برای درمان انزال زودرس تأیید شده است و به صورت “در صورت نیاز” قبل از رابطه جنسی مصرف می شود. سایر SSRIها معمولاً به صورت روزانه مصرف می شوند.

o ضد افسردگی های سه حلقه ای (TCAs) : کلومیپرامین یک داروی TCA است که می تواند برای درمان انزال زودرس استفاده شود.
o مهارکننده های PDE۵ (مانند سیلدنافیل تادالافیل و واردنافیل) : اگرچه مهارکننده های PDE۵ به طور اصلی برای درمان اختلال نعوظ استفاده می شوند اما در برخی موارد می توانند به تأخیر در انزال نیز کمک کنند به ویژه در مردانی که همزمان با انزال زودرس مشکلات نعوظ نیز دارند.

۳. روش های جراحی : 

در موارد نادر و بسیار مقاوم به درمان روش های جراحی مانند برش عصب پشتی آلت تناسلی (Dorsal Nerve Resection) ممکن است به عنوان آخرین راه حل در نظر گرفته شود. با این حال این روش ها تهاجمی هستند و می توانند عوارض جانبی جدی داشته باشند و معمولاً توصیه نمی شوند.

۴. اسپری ویاگرا (سیلدنافیل موضعی) : 

همانطور که قبلاً ذکر شد اسپری ویاگرا یک روش درمانی جدیدتر برای انزال زودرس است که هنوز در مراحل اولیه تحقیق و توسعه قرار دارد. در حال حاضر استفاده از اسپری ویاگرا برای درمان انزال زودرس به عنوان کاربرد خارج از برچسب محسوب می شود و نیازمند احتیاط و نظارت پزشکی است. اثربخشی و ایمنی طولانی مدت آن هنوز به طور کامل مشخص نیست و نیاز به تحقیقات بیشتر دارد.

راهکارهای خانگی و تغییرات سبک زندگی برای مدیریت انزال زودرس

علاوه بر روش های درمانی پزشکی برخی راهکارهای خانگی و تغییرات سبک زندگی می توانند به مدیریت انزال زودرس کمک کنند : 

• تمرینات کف لگن (Kegel Exercises) : تقویت عضلات کف لگن می تواند به بهبود کنترل انزال کمک کند.

• مدیریت استرس و اضطراب : استرس و اضطراب می توانند نقش مهمی در انزال زودرس داشته باشند. تکنیک های مدیریت استرس مانند یوگا مدیتیشن و تمرینات تنفسی می توانند مفید باشند.

• تغذیه سالم و ورزش منظم : داشتن یک رژیم غذایی سالم و انجام ورزش منظم می تواند به بهبود سلامت عمومی و عملکرد جنسی کمک کند.

• اجتناب از مصرف الکل و مواد مخدر : مصرف الکل و مواد مخدر می تواند انزال زودرس را تشدید کند.

• ارتباط باز با شریک جنسی : صحبت کردن با شریک جنسی در مورد مشکلات جنسی و یافتن راه های مشترک برای بهبود رضایت جنسی می تواند بسیار مفید باشد.

• تغییر در تکنیک های جنسی : استفاده از تکنیک های جنسی مختلف مانند تغییر موقعیت های جنسی استفاده از روان کننده ها و تمرکز بر لذت بردن از سایر جنبه های رابطه جنسی غیر از دخول می تواند به کاهش فشار روانی و بهبود رضایت جنسی کمک کند.

روش های پیشگیری و اقدامات لازم

پیشگیری کامل از انزال زودرس همیشه امکان پذیر نیست اما برخی اقدامات می توانند به کاهش خطر ابتلا به آن کمک کنند : 

• مدیریت استرس و اضطراب : یادگیری و استفاده از تکنیک های مدیریت استرس و اضطراب.
• حفظ سلامت عمومی : داشتن یک سبک زندگی سالم با تغذیه مناسب ورزش منظم و خواب کافی.
• اجتناب از مصرف مواد مخدر و الکل : پرهیز از مصرف مواد مخدر و محدود کردن مصرف الکل.
• ارتباط باز با شریک جنسی : برقراری ارتباط باز و صادقانه با شریک جنسی در مورد مسائل جنسی.
• مراجعه به پزشک در صورت بروز مشکلات جنسی : در صورت تجربه مشکلات جنسی مراجعه به پزشک برای تشخیص و درمان زودهنگام.

توصیه نهایی

استفاده از اسپری ویاگرا برای تأخیر در انزال باید تحت نظر پزشک و پس از ارزیابی دقیق شرایط فردی انجام شود. قبل از استفاده از اسپری ویاگرا باید با پزشک خود در مورد مزایا معایب عوارض جانبی احتمالی تداخلات دارویی و موارد منع مصرف آن مشورت کنید. پزشک می تواند بر اساس شرایط شما مناسب ترین روش درمانی را برای انزال زودرس توصیه کند. به یاد داشته باشید که انزال زودرس یک مشکل قابل درمان است و روش های درمانی مؤثر و متنوعی برای آن وجود دارد.

پرسش های متداول درباره اسپری ویاگرا و انزال زودرس

۱. آیا اسپری ویاگرا برای درمان قطعی انزال زودرس مؤثر است؟

خیر اسپری ویاگرا (سیلدنافیل موضعی) یک درمان قطعی برای انزال زودرس نیست. این دارو ممکن است به طور موقت به تأخیر در انزال کمک کند اما مشکل زمینه ای انزال زودرس را برطرف نمی کند. برای درمان قطعی انزال زودرس معمولاً نیاز به روش های درمانی ترکیبی شامل روش های رفتاری روان درمانی و در صورت لزوم داروهای خوراکی است که تحت نظر پزشک متخصص انجام می شوند.

۲. آیا اسپری ویاگرا بی حس کننده است و لذت جنسی را کاهش می دهد؟

اسپری ویاگرا به طور مستقیم بی حس کننده نیست و مکانیسم عمل آن متفاوت از داروهای بی حسی موضعی مانند لیدوکائین است. با این حال برخی از افراد ممکن است کاهش حس موقت در آلت تناسلی را پس از استفاده از اسپری ویاگرا تجربه کنند. این عارضه معمولاً خفیف و گذرا است و در مقایسه با داروهای بی حسی موضعی احتمال کاهش لذت جنسی با اسپری ویاگرا کمتر است. با این حال واکنش افراد به داروها متفاوت است و برخی ممکن است کاهش لذت جنسی را تجربه کنند.

۳. چگونه باید از اسپری ویاگرا برای تأخیر در انزال استفاده کرد؟

روش استفاده از اسپری ویاگرا ممکن است بسته به محصول خاص و توصیه پزشک متفاوت باشد. به طور کلی اسپری باید به طور موضعی بر روی آلت تناسلی معمولاً ۵ تا ۱۵ دقیقه قبل از رابطه جنسی اسپری شود. مقدار مصرف و تعداد پاف های اسپری باید طبق دستور پزشک باشد. از اسپری کردن بیش از حد دارو خودداری کنید. قبل از استفاده ناحیه مورد نظر را تمیز و خشک کنید. در صورت بروز تحریک پوستی یا عوارض جانبی دیگر مصرف دارو را قطع کرده و با پزشک مشورت کنید.

توجه مهم : اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه آموزشی و اطلاع رسانی دارد و نباید به عنوان جایگزین مشاوره پزشکی تخصصی تلقی شود. برای تشخیص و درمان انزال زودرس و استفاده از اسپری ویاگرا حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید. پزشک می تواند با ارزیابی دقیق شرایط شما مناسب ترین روش درمانی را توصیه کند و راهنمایی های لازم را ارائه دهد.