نمونه متن دادخواست تعدیل مهریه | کامل و قابل ویرایش
متن دادخواست تعدیل مهریه
دادخواست تعدیل مهریه، درخواستی قانونی است که به منظور تغییر میزان اقساط مهریه (افزایش یا کاهش) به دادگاه ارائه می شود. این فرآیند به افراد امکان می دهد تا با توجه به تغییرات شرایط مالی یا اقتصادی، تعهدات مهریه خود را منطبق با وضعیت جدید تنظیم کنند.
تغییرات اقتصادی و فراز و نشیب های مالی، گاهی اوقات پرداخت تعهدات مالی بلندمدت را دشوار می سازد. در این میان، مهریه، به عنوان یکی از مهم ترین تعهدات مالی در زندگی مشترک، ممکن است با گذر زمان به دغدغه ای جدی تبدیل شود. هدف از این مقاله، ارائه یک راهنمای جامع و کاربردی برای کسانی است که به دنبال تنظیم و ثبت دادخواست تعدیل اقساط مهریه هستند. این محتوا تمامی جنبه های حقوقی، مدارک مورد نیاز، شرایط و نمونه های کاربردی دادخواست را به زبانی ساده و قابل فهم پوشش می دهد تا فرد با آگاهی کامل از فرآیند و مستندات لازم، شانس موفقیت خود را در دادگاه افزایش دهد.
مبانی قانونی تعدیل مهریه: ماده ۱۱ تبصره ۲ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی
در نظام حقوقی ایران، امکان تعدیل اقساط مهریه بر پایه مبانی قانونی مستحکمی استوار است. مهم ترین مستند قانونی در این زمینه، تبصره ۲ ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی است. این ماده به طور صریح اجازه می دهد که هم محکوم له (معمولاً زوجه) و هم محکوم علیه (معمولاً زوج)، در صورت تغییر شرایط، تقاضای تعدیل میزان اقساط مهریه را از دادگاه داشته باشند.
بر اساس این تبصره، دادگاه موظف است با در نظر گرفتن نرخ تورم بر اساس اعلام مراجع رسمی کشور یا تغییر در وضعیت معیشت و درآمد محکوم علیه، نسبت به تعدیل میزان اقساط اقدام کند. این یعنی، اگر وضعیت اقتصادی جامعه یا شرایط مالی فرد تغییرات قابل توجهی داشته باشد، می توان از دادگاه درخواست کرد که اقساط مهریه را بازنگری کند.
تفاوت تعدیل مهریه با اعسار از مهریه
شناخت تفاوت میان تعدیل مهریه و اعسار از مهریه از اهمیت بالایی برخوردار است. اعسار به معنای ناتوانی مطلق یا نسبی فرد از پرداخت بدهی های خود است و معمولاً برای تعیین اقساط اولیه مهریه (یا سایر بدهی ها) مطرح می شود. در واقع، فرد با اثبات اعسار خود، درخواست می کند که بدهی اش تقسیط شود یا مهلت مناسبی برای پرداخت به او داده شود. اما تعدیل مهریه، پس از صدور حکم اعسار و تعیین اقساط اولیه مطرح می شود. یعنی فرد قبلاً به پرداخت مهریه به صورت اقساط محکوم شده و اکنون به دلیل تغییر در وضعیت مالی یا اقتصادی، درخواست تغییر آن اقساط را دارد. اعسار به اصل توانایی پرداخت و چگونگی شروع پرداخت مهریه می پردازد، در حالی که تعدیل به تغییر اقساط پس از شروع پرداخت می پردازد.
شرایط لازم برای درخواست تعدیل اقساط مهریه
درخواست تعدیل اقساط مهریه، تنها در صورتی از سوی دادگاه پذیرفته می شود که شرایط خاصی احراز گردد. این شرایط عمدتاً حول محور تغییرات اساسی در وضعیت مالی یا اقتصادی می چرخند که پرداخت اقساط مهریه را به شکلی که پیشتر تعیین شده بود، دشوار یا نامناسب می سازند.
تغییر در نرخ تورم (افزایش قیمت سکه/ارز)
یکی از مهم ترین دلایلی که می تواند توجیه کننده درخواست تعدیل اقساط مهریه باشد، افزایش نرخ تورم است. به ویژه در کشوری مانند ایران که نوسانات اقتصادی و افزایش قیمت ها به ویژه نرخ سکه و ارز مکرر اتفاق می افتد، این عامل می تواند به شدت بر توانایی پرداخت زوج تأثیر بگذارد.
- اثبات تورم: برای اثبات تأثیر تورم، معمولاً به گزارشات رسمی مراجع قانونی کشور نظیر بانک مرکزی و مرکز آمار ایران استناد می شود. این گزارشات می توانند نوسانات قیمت سکه، نرخ تورم عمومی و سایر شاخص های اقتصادی را نشان دهند.
- مثال عملی: فرض کنید فردی در گذشته به پرداخت ماهیانه یک سکه تمام بهار آزادی محکوم شده بود، در حالی که در آن زمان قیمت هر سکه ۵ میلیون تومان بود. اگر اکنون قیمت هر سکه به ۳۰ میلیون تومان رسیده باشد و درآمد فرد ثابت مانده یا به نسبت افزایش قیمت سکه رشد نکرده باشد، پرداخت همان یک سکه در ماه می تواند غیرممکن یا بسیار دشوار شود. در چنین شرایطی، فرد می تواند با استناد به افزایش چشمگیر قیمت سکه و تورم عمومی، درخواست کاهش تعداد اقساط یا افزایش مدت زمان پرداخت را داشته باشد.
تغییر در وضعیت معیشت و درآمد محکوم علیه (مرد)
وضعیت معیشت و درآمد محکوم علیه (زوج) نیز از دیگر عوامل کلیدی در تعدیل مهریه است. هرگونه تغییر منفی و قابل توجه در وضعیت مالی مرد می تواند مبنای درخواست کاهش اقساط مهریه قرار گیرد.
- کاهش درآمد: این کاهش می تواند ناشی از دلایل مختلفی باشد، از جمله از دست دادن شغل، ورشکستگی کسب وکار، کاهش حقوق و مزایا، یا حتی تغییر شغل به سمتی که درآمد کمتری دارد. در تمامی این موارد، باید با مدارک مستند، کاهش درآمد اثبات شود.
- افزایش هزینه های زندگی: گاهی درآمد ثابت می ماند اما هزینه های ضروری زندگی فرد به شدت افزایش می یابد. این افزایش می تواند به دلیل بیماری های صعب العلاج (خود فرد یا اعضای خانواده)، افزایش تعداد افراد تحت تکفل (مانند تولد فرزند جدید یا ازدواج مجدد و تکلیف به پرداخت نفقه همسر دوم)، یا افزایش غیرمنتظره هزینه های درمانی و معیشتی باشد.
- اثبات تغییر وضعیت: برای اثبات این تغییرات، مدارک مختلفی می توانند ارائه شوند:
- فیش حقوقی جدید یا گواهی از کارفرما (جهت نشان دادن کاهش درآمد).
- مدارک مربوط به بیکاری (نظیر گواهی از اداره کار یا گواهی عدم اشتغال).
- گواهی بانکی از تراکنش ها و موجودی حساب ها.
- قبوض هزینه های ضروری مانند اجاره بها، قبوض آب و برق و گاز، مدارک درمانی و صورتحساب های پزشکی.
- اسناد و مدارک مربوط به پرداخت سایر اقساط و بدهی ها.
- در مواردی که مدارک رسمی کافی در دسترس نیست، استشهادیه محلی که توسط افراد مورد اعتماد و مطلع تأیید شده باشد، می تواند به عنوان قرینه مورد استناد قرار گیرد.
تغییر در وضعیت معیشت و درآمد محکوم له (زن) – (برای درخواست افزایش اقساط)
اگرچه تمرکز اصلی پرونده های تعدیل مهریه اغلب بر کاهش اقساط از سوی زوج است، اما زوجه (محکوم له) نیز می تواند در شرایط خاص، درخواست افزایش اقساط مهریه را داشته باشد. این مورد معمولاً زمانی مطرح می شود که وضعیت مالی زوج پس از صدور حکم اولیه و تعیین اقساط، به طور چشمگیری بهبود یافته باشد و دادگاه تشخیص دهد که با توجه به توانایی مالی جدید زوج، امکان افزایش اقساط وجود دارد. این درخواست نیز مانند درخواست کاهش اقساط، نیازمند ارائه دلایل و مستندات محکم برای اثبات بهبود وضعیت مالی زوج است.
مدارک لازم برای تنظیم و ارائه دادخواست تعدیل مهریه
آماده سازی دقیق و کامل مدارک، یکی از ارکان اصلی موفقیت در دعوای تعدیل مهریه است. نقص در مدارک می تواند به طولانی شدن فرآیند رسیدگی یا حتی رد دادخواست منجر شود. فردی که قصد طرح این دادخواست را دارد، باید مدارک زیر را جمع آوری و به همراه دادخواست خود ارائه دهد:
- کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی خواهان: این مدارک هویتی برای احراز هویت درخواست کننده ضروری هستند.
- رونوشت یا کپی برابر اصل سند ازدواج: سند ازدواج مبنای اصلی مطالبه مهریه و اثبات رابطه زوجیت است.
- کپی برابر اصل دادنامه قطعی مربوط به تعیین اقساط مهریه (حکم اعسار): این دادنامه نشان می دهد که پیش از این حکمی مبنی بر تقسیط مهریه صادر شده و اکنون فرد به دنبال تعدیل آن است. این حکم باید قطعی شده باشد.
- مدارک اثبات تغییر وضعیت مالی: این بخش، حساس ترین و مهم ترین بخش مدارک است و باید به دقت جمع آوری شود:
- فیش حقوقی جدید یا گواهی از محل کار: برای اثبات کاهش درآمد یا تغییر در وضعیت شغلی.
- مدارک مربوط به بیکاری: در صورتی که فرد شغل خود را از دست داده باشد، گواهی عدم اشتغال از مراجع مربوطه (مانند اداره کار و رفاه اجتماعی) یا بیمه بیکاری.
- گواهی بانکی از حساب ها: برای نشان دادن گردش مالی و موجودی حساب ها که مؤید کاهش درآمد یا وضعیت نامناسب مالی باشد.
- قبوض هزینه های ضروری: شامل اجاره نامه، قبوض آب، برق، گاز، تلفن، و سایر هزینه های ثابت زندگی که نشان دهنده افزایش بار مالی است.
- مدارک پزشکی: در صورت وجود بیماری های خاص و هزینه های درمانی بالا، مدارک و فاکتورهای پزشکی.
- اسناد و مدارک مربوط به سایر بدهی ها: در صورت داشتن اقساط وام، چک های برگشتی، یا سایر تعهدات مالی، ارائه مستندات مربوط به آن ها می تواند به اثبات عدم توانایی مالی کمک کند.
- استشهادیه محلی: در مواردی که امکان ارائه مدارک رسمی کافی وجود ندارد یا برای تأیید وضعیت معیشتی، استشهادیه کتبی از همسایگان، کسبه محل یا افراد مطلع می تواند مؤثر باشد. این استشهادیه باید توسط حداقل دو نفر از معتمدین امضا و اثر انگشت شده و هویت آن ها تأیید شود.
- گزارش رسمی تورم: در صورت استناد به افزایش نرخ تورم یا قیمت سکه، می توان به گزارشات رسمی بانک مرکزی یا مرکز آمار ایران در مورد شاخص قیمت ها استناد کرد.
- فرم دادخواست: فرم مخصوص دادخواست که باید به دقت و با جزئیات پر شود.
توصیه می شود قبل از ارائه هرگونه مدرک، از صحت و اعتبار آن ها اطمینان حاصل شود و ترجیحاً تمامی کپی ها برابر اصل شوند تا در فرآیند دادرسی مشکلی ایجاد نشود.
گام به گام: نحوه تنظیم و ثبت دادخواست تعدیل مهریه
فرآیند درخواست تعدیل مهریه شامل چندین گام مشخص است که هر کدام نیازمند دقت و توجه هستند. طی کردن صحیح این مراحل، شانس موفقیت فرد را در رسیدگی قضایی افزایش می دهد.
گام اول: جمع آوری مدارک
همانطور که پیشتر گفته شد، اولین و مهم ترین گام، جمع آوری تمامی مدارک لازم و مستندات مربوط به تغییر وضعیت مالی یا اقتصادی است. این مدارک باید به طور کامل و منظم آماده شوند تا در زمان تنظیم دادخواست و ارائه به دادگاه، مشکلی پیش نیاید. دقت در این مرحله، از اتلاف وقت و انرژی در مراحل بعدی جلوگیری می کند.
گام دوم: تنظیم متن دادخواست
تنظیم متن دادخواست باید با دقت و مطابق با فرمت های قانونی صورت گیرد. این دادخواست شامل اجزاء اصلی زیر است:
- مشخصات خواهان و خوانده: شامل نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه و آدرس کامل خواهان (درخواست کننده) و خوانده (طرف مقابل).
- تعیین خواسته: در این قسمت باید به صراحت و وضوح درخواست خود را بیان کنید. به عنوان مثال: تعدیل اقساط مهریه موضوع دادنامه شماره […] صادره از شعبه […] دادگاه خانواده […].
- دلایل و منضمات: در این بخش باید تمامی مدارک و مستنداتی که در گام اول جمع آوری شده اند، به عنوان دلیل و پیوست دادخواست ذکر شوند. (مثلاً: تصویر مصدق سند ازدواج، تصویر مصدق دادنامه قطعی شماره […]، فیش حقوقی جدید، گواهی عدم اشتغال، استشهادیه محلی).
- شرح دادخواست: این بخش، قلب دادخواست است و باید در آن به طور دقیق و مستند، وضعیت مالی و اقتصادی جدید خود را توضیح دهید. فرد باید بیان کند که چگونه و به چه دلایلی (مثلاً افزایش قیمت سکه، کاهش درآمد، بیماری، افزایش هزینه ها) توانایی پرداخت اقساط مهریه تعیین شده قبلی را از دست داده است. باید جزئیات کافی و قانع کننده ارائه شود و درخواست تعدیل (کاهش اقساط یا افزایش مدت پرداخت) به وضوح مطرح گردد.
گام سوم: مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
پس از تنظیم دادخواست و آماده سازی مدارک، باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه شود. در این دفاتر، دادخواست به صورت الکترونیکی ثبت شده و هزینه دادرسی نیز پرداخت می گردد. کارشناسان این دفاتر، دادخواست را از نظر شکلی بررسی کرده و پس از تأیید، آن را به دادگاه صالح ارسال می کنند. امروزه، تمامی مراحل ثبت دادخواست و پیگیری پرونده به صورت الکترونیکی انجام می شود و دیگر نیازی به مراجعه حضوری به دادگاه برای ثبت اولیه نیست.
گام چهارم: فرآیند رسیدگی در دادگاه
پس از ثبت دادخواست، پرونده به شعبه مربوطه در دادگاه خانواده ارجاع داده می شود. شعبه دادگاه، وقت رسیدگی تعیین کرده و طرفین (خواهان و خوانده) را برای حضور در جلسه رسیدگی دعوت می کند. در جلسه دادگاه، طرفین فرصت دارند تا دلایل و مدارک خود را ارائه کرده و از درخواست یا دفاع خود صحبت کنند. دادگاه تمامی شواهد، مستندات، و اظهارات طرفین را بررسی کرده و در صورت لزوم، دستور تحقیقات بیشتر (مانند استعلام از بانک ها، ادارات یا شهادت شهود) را صادر می کند. پس از بررسی های لازم، دادگاه اقدام به صدور حکم نهایی مبنی بر تعدیل یا عدم تعدیل اقساط مهریه می کند.
گام پنجم: امکان تجدیدنظرخواهی
اگر هر یک از طرفین به حکم صادره از دادگاه بدوی اعتراض داشته باشند، می توانند در مهلت قانونی (معمولاً ۲۰ روز برای افراد مقیم ایران و دو ماه برای افراد مقیم خارج از کشور) نسبت به آن تجدیدنظرخواهی کنند. پرونده تجدیدنظر به دادگاه تجدیدنظر استان ارجاع داده می شود و پس از رسیدگی، حکم قطعی صادر می گردد.
ثبت دقیق و کامل دادخواست و ارائه مستندات کافی، شانس موفقیت در فرآیند تعدیل مهریه را به شدت افزایش می دهد و از اطاله دادرسی جلوگیری می کند.
نمونه های کاربردی متن دادخواست تعدیل مهریه
یکی از مهم ترین بخش های این راهنما، ارائه نمونه های کاربردی از متن دادخواست تعدیل مهریه است. این نمونه ها به افراد کمک می کنند تا با ساختار و نحوه نگارش یک دادخواست صحیح آشنا شوند و بتوانند با توجه به شرایط خود، متن مناسبی را تنظیم کنند.
نمونه اول: دادخواست تعدیل اقساط مهریه از جانب زوج به دلیل کاهش شدید درآمد
این نمونه برای فردی است که به دلیل از دست دادن شغل، کاهش حقوق یا ورشکستگی، توانایی پرداخت اقساط مهریه را از دست داده است.
بسمه تعالی
ریاست محترم دادگاه خانواده شهرستان [نام شهرستان]
با سلام و احترام،
خواهان: [نام و نام خانوادگی خواهان (زوج)] فرزند [نام پدر] به شماره شناسنامه [شماره شناسنامه] و کد ملی [کد ملی]، ساکن [آدرس کامل]
خوانده: [نام و نام خانوادگی خوانده (زوجه)] فرزند [نام پدر] به شماره شناسنامه [شماره شناسنامه] و کد ملی [کد ملی]، ساکن [آدرس کامل]
وکیل یا نماینده قانونی: (در صورت وجود) [نام و نام خانوادگی وکیل] به شماره پروانه [شماره پروانه]
تعیین خواسته و بهای آن: تقاضای صدور حکم مبنی بر تعدیل (کاهش) اقساط مهریه موضوع دادنامه شماره [شماره دادنامه] مورخ [تاریخ دادنامه] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهرستان] (بدون نیاز به تعیین بها)
دلایل و منضمات دادخواست:
- تصویر مصدق سند رسمی ازدواج به شماره [شماره سند] مورخ [تاریخ ثبت] دفترخانه [شماره دفترخانه]
- تصویر مصدق دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه] مورخ [تاریخ دادنامه] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهرستان]
- تصویر مصدق فیش حقوقی جدید (یا گواهی عدم اشتغال)
- تصویر مصدق گواهی بانکی از حساب های خواهان
- تصویر مصدق مدارک مربوط به هزینه های درمانی (در صورت لزوم)
- تصویر مصدق اجاره نامه (در صورت لزوم)
- استشهادیه محلی (در صورت لزوم)
شرح دادخواست:
احتراماً به استحضار عالی می رساند، اینجانب خواهان، به موجب سند رسمی ازدواج شماره [شماره سند] مورخ [تاریخ ثبت] در دفترخانه [شماره دفترخانه]، همسر قانونی خوانده محترمه می باشم. پس از مطالبه مهریه توسط خوانده و صدور حکم مبنی بر پرداخت مهریه و متعاقباً پذیرش اعسار اینجانب، طی دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه] مورخ [تاریخ دادنامه] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهرستان]، محکوم به پرداخت [میزان پیش پرداخت مهریه، مثلاً ۱۰ سکه تمام بهار آزادی] به عنوان پیش پرداخت و [تعداد اقساط، مثلاً ماهیانه یک سکه تمام بهار آزادی] به عنوان اقساط مهریه به خوانده محترمه شدم.
متأسفانه پس از صدور این حکم، به دلیل تغییرات اساسی و غیرمنتظره در وضعیت مالی و معیشتی اینجانب، توانایی پرداخت اقساط به نحو مقرر را از دست داده ام. دلایل عمده این تغییرات به شرح ذیل است:
- از دست دادن شغل (یا کاهش شدید درآمد): اینجانب پیش از این در [نام محل کار قبلی و سمت] مشغول به کار بودم و درآمد ماهیانه بنده حدود [مبلغ درآمد قبلی] ریال بود. اما از تاریخ [تاریخ از دست دادن شغل/کاهش درآمد] به دلیل [توضیح دقیق دلیل، مثلاً تعدیل نیرو، ورشکستگی شرکت، بیماری و …] شغل خود را از دست داده ام و در حال حاضر [توضیح وضعیت شغلی فعلی، مثلاً بیکار هستم یا در شغل جدید با درآمد [مبلغ درآمد فعلی] ریال مشغول به کار می باشم که بسیار کمتر از درآمد قبلی است]. مدارک مربوط به این تغییر وضعیت به پیوست تقدیم می گردد.
- افزایش هزینه های ضروری زندگی: علاوه بر کاهش درآمد، هزینه های ضروری زندگی اینجانب به شدت افزایش یافته است. [در صورت لزوم مثال بزنید: مثلاً به دلیل بیماری [نام بیماری] مجبور به پرداخت هزینه های گزاف درمانی هستم، یا به دلیل تولد فرزند جدید / افزایش تعداد افراد تحت تکفل، بار مالی بنده افزایش یافته است].
با توجه به مراتب فوق، ادامه پرداخت اقساط مهریه به مبلغ تعیین شده قبلی، برای اینجانب ناممکن گشته و منجر به عسر و حرج شدید خواهد شد. لذا، با تقدیم این دادخواست، مستنداً به تبصره ۲ ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، از ریاست محترم دادگاه تقاضای رسیدگی و صدور حکم شایسته مبنی بر تعدیل (کاهش) اقساط مهریه به مبلغ [میزان اقساط درخواستی، مثلاً یک چهارم سکه بهار آزادی هر سه ماه یکبار] مورد استدعا می باشد.
با تشکر و احترام مجدد،
[امضا و نام و نام خانوادگی خواهان]
نمونه دوم: دادخواست تعدیل اقساط مهریه از جانب زوج به دلیل افزایش چشمگیر نرخ سکه و تورم عمومی
این نمونه برای فردی است که با وجود ثابت ماندن درآمد یا کاهش جزئی آن، افزایش سرسام آور نرخ سکه و تورم عمومی، پرداخت اقساط قبلی را غیرممکن کرده است.
بسمه تعالی
ریاست محترم دادگاه خانواده شهرستان [نام شهرستان]
با سلام و احترام،
خواهان: [نام و نام خانوادگی خواهان (زوج)] فرزند [نام پدر] به شماره شناسنامه [شماره شناسنامه] و کد ملی [کد ملی]، ساکن [آدرس کامل]
خوانده: [نام و نام خانوادگی خوانده (زوجه)] فرزند [نام پدر] به شماره شناسنامه [شماره شناسنامه] و کد ملی [کد ملی]، ساکن [آدرس کامل]
وکیل یا نماینده قانونی: (در صورت وجود) [نام و نام خانوادگی وکیل] به شماره پروانه [شماره پروانه]
تعیین خواسته و بهای آن: تقاضای صدور حکم مبنی بر تعدیل (کاهش) اقساط مهریه موضوع دادنامه شماره [شماره دادنامه] مورخ [تاریخ دادنامه] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهرستان] (بدون نیاز به تعیین بها)
دلایل و منضمات دادخواست:
- تصویر مصدق سند رسمی ازدواج به شماره [شماره سند] مورخ [تاریخ ثبت] دفترخانه [شماره دفترخانه]
- تصویر مصدق دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه] مورخ [تاریخ دادنامه] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهرستان]
- تصویر مصدق فیش حقوقی (در صورت شاغل بودن)
- گزارشات رسمی نرخ تورم و قیمت سکه (قابل استعلام از مراجع رسمی)
شرح دادخواست:
احتراماً به استحضار عالی می رساند، اینجانب خواهان، به موجب دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه] مورخ [تاریخ دادنامه] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهرستان]، محکوم به پرداخت [میزان پیش پرداخت مهریه، مثلاً ۵ سکه بهار آزادی] به عنوان پیش پرداخت و [تعداد اقساط، مثلاً ماهیانه یک عدد سکه بهار آزادی] به عنوان اقساط مهریه به خوانده محترمه شدم. در زمان صدور این حکم، نرخ هر سکه بهار آزادی تقریباً [مبلغ، مثلاً ۸ میلیون تومان] بود و اینجانب با توجه به درآمد [مبلغ درآمد] ریال، قادر به پرداخت اقساط تعیین شده بودم.
متأسفانه، پس از گذشت [تعداد سال] از زمان صدور حکم، نرخ سکه بهار آزادی به طرز چشمگیری افزایش یافته و به مبلغ [مبلغ فعلی، مثلاً ۳۵ میلیون تومان] رسیده است. این افزایش ناگهانی و غیرمنتظره در قیمت سکه، در حالی اتفاق افتاده که درآمد ماهیانه اینجانب [توضیح وضعیت درآمد، مثلاً ثابت مانده یا رشد ناچیزی داشته] است و به هیچ وجه متناسب با افزایش قیمت سکه نیست. این وضعیت موجب شده است که پرداخت همان تعداد سکه به عنوان قسط مهریه، فشار مالی غیرقابل تحملی را بر اینجانب وارد سازد و در عمل، امکان پذیر نباشد.
لذا، با تقدیم این دادخواست، مستنداً به تبصره ۲ ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و با استناد به نرخ تورم رسمی و افزایش نجومی قیمت سکه که خارج از اراده اینجانب بوده است، از ریاست محترم دادگاه تقاضای رسیدگی و صدور حکم شایسته مبنی بر تعدیل (کاهش) اقساط مهریه به مبلغ [میزان اقساط درخواستی، مثلاً یک سکه هر سه ماه یکبار یا نصف سکه در ماه] مورد استدعا می باشد.
با تشکر و احترام مجدد،
[امضا و نام و نام خانوادگی خواهان]
نمونه سوم: درخواست تعدیل (افزایش) اقساط مهریه از جانب زوجه (کوتاه و اشاره ای)
این نمونه به صورت کوتاه، جهت تکمیل جامعیت مقاله، اشاره ای به درخواست افزایش اقساط مهریه از جانب زوجه دارد.
بسمه تعالی
ریاست محترم دادگاه خانواده شهرستان [نام شهرستان]
با سلام و احترام،
خواهان: [نام و نام خانوادگی خواهان (زوجه)] فرزند [نام پدر] به شماره شناسنامه [شماره شناسنامه] و کد ملی [کد ملی]، ساکن [آدرس کامل]
خوانده: [نام و نام خانوادگی خوانده (زوج)] فرزند [نام پدر] به شماره شناسنامه [شماره شناسنامه] و کد ملی [کد ملی]، ساکن [آدرس کامل]
تعیین خواسته و بهای آن: تقاضای صدور حکم مبنی بر تعدیل (افزایش) اقساط مهریه موضوع دادنامه شماره [شماره دادنامه] مورخ [تاریخ دادنامه] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهرستان]
دلایل و منضمات دادخواست: تصویر مصدق دادنامه قطعی اعسار، مدارک دال بر بهبود وضعیت مالی خوانده (زوج)
شرح دادخواست:
احتراماً به استحضار عالی می رساند، اینجانب خواهان، به موجب دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه] مورخ [تاریخ دادنامه] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهرستان]، اقساط مهریه خود را به میزان [میزان اقساط قبلی] دریافت می کردم. پس از صدور حکم اولیه، وضعیت مالی خوانده محترم (زوج) به طرز چشمگیری بهبود یافته است، به طوری که وی قادر به پرداخت اقساط بیشتری می باشد. [در اینجا باید به صورت دقیق و با استناد به مدارک، بهبود وضعیت مالی زوج را شرح دهید، مثلاً: تغییر شغل به شغل پردرآمدتر، افزایش سرمایه، ارث بری و …] لذا با تقدیم این دادخواست، مستنداً به تبصره ۲ ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، از ریاست محترم دادگاه تقاضای رسیدگی و صدور حکم شایسته مبنی بر تعدیل (افزایش) اقساط مهریه به مبلغ [میزان اقساط درخواستی جدید] مورد استدعا می باشد.
با تشکر و احترام مجدد،
[امضا و نام و نام خانوادگی خواهان]
نکات مهم حقوقی و عملی در دعوای تعدیل مهریه
دعوای تعدیل مهریه، مانند بسیاری از دعاوی خانواده، دارای پیچیدگی ها و ظرافت های خاص خود است. برای افزایش شانس موفقیت و پیمودن این مسیر با کمترین چالش، توجه به نکات حقوقی و عملی زیر ضروری است:
اهمیت شفافیت و صداقت در ارائه اطلاعات مالی
یکی از مهم ترین اصول در دعوای تعدیل مهریه، صداقت و شفافیت کامل در ارائه اطلاعات مالی به دادگاه است. فرد باید تمامی مدارک مربوط به درآمد، دارایی ها، بدهی ها و هزینه های خود را به طور کامل و بدون کتمان ارائه دهد. تلاش برای پنهان کردن دارایی ها یا اغراق در مشکلات مالی می تواند نه تنها به رد دادخواست منجر شود، بلکه ممکن است در مواردی عواقب حقوقی دیگری نیز در پی داشته باشد. قضات به دقت وضعیت مالی را بررسی می کنند و هرگونه تناقض یا عدم صداقت می تواند اعتماد دادگاه را خدشه دار کند.
نقش وکیل متخصص در موفقیت پرونده
گرچه فرد می تواند شخصاً دادخواست تعدیل مهریه را مطرح کند، اما یاری گرفتن از یک وکیل متخصص در دعاوی خانواده می تواند تفاوت چشمگیری در نتیجه پرونده ایجاد کند. یک وکیل مجرب نه تنها در تنظیم صحیح و مستدل دادخواست و جمع آوری مدارک کمک می کند، بلکه با اشراف به قوانین، رویه های قضایی و تکنیک های دفاعی، می تواند بهترین راهکارها را ارائه دهد. وکیل می تواند نماینده فرد در جلسات دادگاه باشد، لوایح دفاعیه مستحکمی تنظیم کند و از حقوق موکل خود به بهترین نحو دفاع نماید. این پشتیبانی حقوقی، به خصوص در مواجهه با جنبه های پیچیده و احساسی پرونده های خانواده، بسیار ارزشمند است.
طول زمان رسیدگی به پرونده و عوامل مؤثر
مدت زمان رسیدگی به دادخواست تعدیل مهریه متغیر است و به عوامل متعددی بستگی دارد. این عوامل شامل حجم کاری دادگاه ها، پیچیدگی پرونده، کامل بودن مدارک ارائه شده، همکاری یا عدم همکاری طرفین، و نیاز به تحقیقات بیشتر (مانند استعلام از ادارات یا کارشناسی) می شود. به طور کلی، چنین پرونده هایی ممکن است چند ماه تا یک سال یا حتی بیشتر به طول انجامد. صبر و پیگیری مستمر، از جمله ویژگی هایی است که در این مسیر لازم است.
آثار حقوقی حکم تعدیل
حکم دادگاه مبنی بر تعدیل اقساط مهریه، دارای آثار حقوقی مشخصی است. پس از قطعیت حکم، اقساط مهریه باید بر اساس میزان جدید تعیین شده پرداخت شود. این حکم برای طرفین لازم الاجراست و عدم تبعیت از آن می تواند عواقب قانونی داشته باشد. همچنین، حکم تعدیل مهریه نیز مانند حکم اولیه اعسار، قابل بازنگری مجدد است؛ یعنی در صورت تغییر مجدد و اساسی در شرایط مالی یا اقتصادی هر یک از طرفین، می توانند دوباره درخواست تعدیل ارائه دهند.
امکان توافق خارج از دادگاه
در هر مرحله ای از فرآیند دادرسی، امکان توافق میان زوجین وجود دارد. اگر طرفین بتوانند به توافقی منطقی و عادلانه در خصوص میزان اقساط مهریه دست یابند، می توانند توافق خود را به دادگاه ارائه داده تا به صورت سازش نامه ثبت و جنبه قانونی پیدا کند. توافق خارج از دادگاه معمولاً سریع تر و کم هزینه تر از ادامه فرآیند دادرسی است و می تواند به حفظ روابط انسانی و کاهش تنش ها کمک کند.
داشتن آگاهی کامل از جوانب حقوقی و آمادگی برای یک فرآیند دادرسی، پایه و اساس موفقیت در دعوای تعدیل مهریه است.
مفهوم اعسار از مهریه
اعسار در اصطلاح حقوقی به معنای ناتوانی مالی فرد در پرداخت بدهی های خود است. در مورد مهریه، زمانی که زوج توانایی پرداخت مهریه را به صورت یکجا ندارد، می تواند از دادگاه درخواست اعسار از پرداخت مهریه کند. دادگاه پس از بررسی وضعیت مالی زوج و احراز عدم توانایی او در پرداخت یکجای مهریه، حکم به تقسیط مهریه یا اعطای مهلت برای پرداخت آن صادر می کند. در این حالت، میزان پیش پرداخت و اقساط ماهانه یا دوره ای با توجه به توانایی مالی زوج و سایر شرایط تعیین می شود. حکم اعسار، زمینه را برای طرح دعوای تعدیل مهریه در آینده، در صورت تغییر شرایط، فراهم می آورد.
ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی
ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، اساسی ترین متن قانونی در خصوص اعسار و تقسیط محکوم به (مانند مهریه) است. این ماده بیان می کند که:
ماده ۱۱: در صورت ثبوت اعسار، چنانچه مدیون متمکن از پرداخت به نحو اقساط شناخته شود، دادگاه ضمن صدور حکم اعسار با ملاحظه وضعیت او مهلت مناسبی برای پرداخت می دهد یا حکم تقسیط بدهی را صادر می کند. در تعیین اقساط باید میزان درآمد مدیون و معیشت ضروری او لحاظ شده و به نحوی باشد که او توانایی پرداخت آن را داشته باشد.
این بخش از ماده به نحوه تعیین اقساط اولیه مهریه (پس از اثبات اعسار) اشاره دارد و بر لزوم در نظر گرفتن توانایی مالی مدیون و هزینه های ضروری زندگی او تأکید می کند.
تبصره ۲ ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی
تبصره ۲ همین ماده نیز که محور اصلی بحث تعدیل مهریه است، این گونه بیان شده است:
تبصره ۲: هر یک از محکوم له یا محکوم علیه می توانند با تقدیم دادخواست، تعدیل اقساط را از دادگاه بخواهند. دادگاه با عنایت به نرخ تورم بر اساس اعلام مراجع رسمی قانونی کشور یا تغییر در وضعیت معیشت و درآمد محکوم علیه نسبت به تعدیل میزان اقساط اقدام می کند.
این تبصره به صراحت حق تعدیل اقساط را برای هر دو طرف (زوج و زوجه) پیش بینی کرده و دو عامل اصلی را برای این تعدیل معرفی می کند: نرخ تورم و تغییر در وضعیت معیشت و درآمد محکوم علیه. این یعنی، قانونگذار با درک پویایی شرایط اقتصادی و زندگی افراد، امکان بازنگری در احکام مالی را فراهم آورده است.
نتیجه گیری: گامی مؤثر در مدیریت تعهدات مالی
دادخواست تعدیل مهریه ابزاری حقوقی و بسیار مهم برای مدیریت تعهدات مالی در مواجهه با تغییرات پیش بینی نشده زندگی است. چه با کاهش درآمد و توانایی مالی روبرو شوید و چه شاهد افزایش غیرقابل کنترل نرخ تورم و قیمت سکه باشید، این امکان قانونی به شما اجازه می دهد تا اقساط مهریه را با شرایط جدید خود تطبیق دهید. این فرآیند نه تنها به محکوم علیه (زوج) یاری می رساند تا از فشار مالی رهایی یابد، بلکه با انعطاف پذیری قانونی، امکان پرداخت مهریه و ایفای تعهدات را در درازمدت فراهم می آورد. فهم دقیق مبانی قانونی، جمع آوری مستندات کافی و تنظیم صحیح دادخواست، کلید موفقیت در این مسیر است. هر فردی که با چنین چالشی روبروست، باید بداند که این درخواست کاملاً قانونی و در دسترس است.
با این حال، پیچیدگی های حقوقی و نیاز به ارائه مستندات محکم، اهمیت مشاوره و همکاری با یک وکیل متخصص در دعاوی خانواده را دوچندان می کند. یک وکیل مجرب می تواند با راهنمایی های خود، شانس موفقیت فرد را به طور قابل توجهی افزایش داده و او را در مسیر دشوار دادرسی یاری کند. در نهایت، آگاهی از حقوق و تعهدات، اولین قدم برای مدیریت مؤثر مسئولیت های مالی و حفظ آرامش در زندگی است.