بیماری انگلی ماهی های زینتی – استفاده از نمک برای از بین بردن انگل ماهی های آکواریومی

به نقل از هوشمل؛ اغلب آکواریوم دارها و حتی آنهایی که در امر نگهداری از ماهی تازه کار هستند، با بیماری هایی بین ماهی هایشان مواجه شده اند که بعضی از آنها مایه نگرانی و ترسشان شده است. معمولا افراد هنگام خرید ماهی، ماهی تازه را قرنطینه نمی کنند و بیماری به سادگی به آکواریوم منتقل می شود. غیر از این هم گاهی به دلایل شرایط خود آکواریوم، ماهی ها به بیماری هایی مبتلا می شوند. در این شرایط، اغلب یکی دو ماهی آکواریوم ماهیران ابتدا مبتلا شده و به مرور و در صورت عدم رسیدگی بیماری را به دیگر ماهی ها هم منتقل می کنند. اما اگر روزانه به ماهی ها و رفتارهایشان دقت کنید، در زمان بیماری خیلی زود متوجه تغییرات ماهی خواهید شد؛ چرا که ماهی بیمار رفتار و وضع ظاهری اش تغییر می کند و دیگر مثل سابق نیست. این ماهی، اغلب بی حال شده و گاهی شنای غیر طبیعی دارد.

اگر ضربه ای به آکواریوم بزنید یا بخواهید او را تحریک به حرکت و فرار کنید، واکنشی نشان نمی دهد. ممکن است از دیگر ماهی ها دوری بگزیند. روی سطح آب بیاید و دهانش را باز نگه دارد. گاهی تعداد تنفس هایش زیاد می شود. ممکن است از آب بیرون بپرد یا خونریزی های پوستی و جلدی پیدا کند.

رنگ پوستش کمرنگ شود، مشکلاتی در باله یا دمش پیدا شود، غذا خوردنش تغییر کند و …. البته در بیماری های مختلف، اغلب تنها یک یا دو نشانه از اینها را می توانید ببینید. به هر حال بعضی از این بیماری ها شایع تر از باقی بوده که خیلی از این بیماریهای شایع بین ماهی های آب شیرین و شور مشترک است. بد نیست با این بیماریها آشنا شوید که در صورت مشاهده، پیش از آنکه اوضاع از دستتان خارج شود، اقدام درمانی کنید.

بیماری انگل پوستی و آبششی ماهیان

اکثر اکواریوم دارها با این بیماری به خوبی اشنایی دارند و در طول نگهداری از ماهیان خود ممکن است بارها با این مشکل روبرو شده باشند. احتمالا دیده اید که برخی از ماهیان بدن و ابشش های خود را روی سنگ ها یا دکورهای اکواریوم می کشند و ظاهرا از وجود چیزی بر روی بدنشان رنج می برند و به اینصورت میخواهند انها را از خود جدا کنند. در این مطلب در مورد این بیماری و روش های درمانی ان بحث خواهیم کرد.

انگل پوستی یا ابششی از انواع انگل های تک یاخته ای یا همان پروتئوزوآ (External protozoan parasites) می باشد که انواع مورد نظر ما در این بخش تنها قسمت خارجی بدن و آبشش های ماهی را درگیر می کند و در واقع به بافت های داخلی حمله نمی‌کند، این انگل ها از مخاط ، سلول های اپیتلیالی و سست شده سطح پوست تغذیه می‌کنند. از جمله تک یاخته هایی که سطح پوست ماهی را میزبان قرار می‌دهند می توان به گروهی از دسکوئید های تک سلولی از جنس Trichodina ، Trichodinella و Tripartiella اشاره نمود.

همچنین گروهی دیگر از انگل های خارجی نیز هستند که خود ماهی را برای تغذیه میزبان قرار نمی دهند بلکه با چسبیدن به بدن ماهی ها از مواد مغذی اب تغذیه میکنند که می توان به Ambiphyra sp ،Trichophyra sp ،Epistylis sp و Heteropolaria sp اشاره نمود. اگه چه این دسته از انگل ها عموما به دلیل اینکه خود ماهی را میزبان تغذیه ای قرار نمی دهند در میزان کم برای ماهی خطری ایجاد نمی کنند ولی در حجم زیاد می توانند سلامت ماهیان را با مختل کردن انتشار گازهای تنفسی به خطر بیاندازند.

علائم رایج ماهیان با بیماری انگل پوستی و آبششی

* خراشیدن و کشیدن پوست بدن به سنگ ها و دکورهای داخل آکواریوم
* رنگ پریدگی یا تیرگی پوست بدن.
* گوشه گیر شدن یا حرکات انفجاری لحظه ای

علائم پیشرفته بیماری انگل های پوستی و ابششی

* تنفس سخت و نا منظم برای گرفتن اکسیژن در سطح اب (درگیری شدید ابشش ها به انگل)
* ترشح موکوس روی سطح بدن ماهی
* کم شدن اشتهای ماهی
* لاغری ماهی
* گیجی و سستی و مرگ!

نکات مورد توجه: این انگل از میزبانی به میزبان دیگر منتقل می شود. انگل های پوستی و ابششی عموما به راحتی در آب شنا می کند و به دنبال میزبانی برای ادامه زندگی می‌گردند. بنابراین در صورت بروز علائم در یک ماهی معمولا بیشتر ماهی های موجود در آن مخزن به این انگل آلوده می شوند.

دلایل به وجود آمدن بیماری انگلی خارجی

* کیفیت بد آب اکواریوم

* انتقال ماهی یا غذای الوده به انگل به مخزن

* تغذیه ضعیف

روش های درمانی بیماری انگل پوستی و ابششی

۱- حمام کوتاه مدت یا بلند مدت با نمک. اری یا خیر؟

نمک عموما درمان قطعی این بیماری نیست و تنها سیکل تکثیر انگل ها را مختل میکند، با این حال نمک در صورتی که به صورت حمام کوتاه مدت استفاده گردد و ماهی بیمار به مخزن دیگری منتقل گردد می تواند تا حدودی مفید واقع شود.

حمام کوتاه مدت: حمام کوتاه مدت می تواند به درمان این بیماری کمک کند به شرط اینکه ماهی پس از حمام کوتاه مدت به مخزن قرنطینه با اب تمیز منتقل شود. در صورتی که پس از حمام ماهی مجددا به مخزن الوده منتقل گردد احتمال بازگشت بیماری بسیار زیاد است.

در روش حمام کوتاه مدت نمک به ازای یک لیتر اب مقدار ۲۰ الی ۴۰ گرم نمک بدون ید(نسبت به تحمل ماهی) در یک مخزن مجزا تهیه کنید و ماهی را به مدت ۱۰ دقیقه در این اب نگهداری کنید و سپس ماهی را به مخزن قرنطینه با اب کاملا تمیز منتقل کنید

روش حمام بلند مدت: به ازای هر لیتر اب اکواریوم مقدار یک الی دو گرم نمک بدون ید به اب اکواریوم اضافه نمایید و پس از یک هفته غلظت نمک را به نیم گرم در لیتر کاهش دهید. این روش تنها سیکل تکثیر انگل ها را کند کرده و انگل ها در حالت نهفتگی باقی می مانند و در شرایط مساعد ممکن است مجددا بروز نمایند.

۲- حمام کوتاه مدت یا بلند مدت با پرمنگنات

روش حمام کوتاه مدت با پرمنگنات پتاسیوم: ۱۰ میلی گرم پرمنگنات پتاسیوم را به ازای هر لیتر آب که در مخزن مجزایی تهیه شده است استفاده نمایید و ماهی را به مدت ۱۰ دقیقه در این اب نگه دارید و سپس ماهی به مخزنی با اب تمیز منتقل گردد.

روش حمام بلند مدت با پرمنگنات پتاسیوم: ۱ میلی گرم پودر پرمنگنات را به ازای هر لیتر آب اکواریوم استفاده نمایید و ماهی به مدت حداقل ۴ ساعت و حداکثر ۱۲ ساعت در این اب باقی بماند. سپس لازم است سیفون صد در صدی صورت بگیرد.

توصیه مهم در مورد حمام های کوتاه مدت: برخی از ماهی ها ممکن است تحمل میزان داروی استفاده شده برای حمام کوتاه مدت را نداشته باشند و با ورود به مخزن حمام در سطح اب و به پهلو قرار گیرند. در هر شرایط و لحظه ای که ماهی در طول پروسه حمام به پهلو و در سطح اب قرار گرفت لازم است به سرعت ماهی از پروسه حمام خارج گردد.

۳- استفاده از آکریفلاوین

اکریفلاوین جهت درمان طیف گسترده ای از عوامل بیماری زا شامل عفونت‌ها و آلودگی‌های باکتریایی، قارچی و انگلی در ماهیان آکواریومی به کار میرود. به ازای هر لیتر از اب اکواریوم ۵ میلی گرم اکریفلاوین(۵ppm) مورد نیاز است و پس از سه الی پنج روز با تعویض اب نباید اثری از انگل ها در مخزن یا ابزیان ان یافت شود. در صورت تمایل به استفاده از اکریفلاوین به صورت کوتاه مدت با دوبرابر کردن دوز دارو (۱۰ میلی گرم به ازای هر لیتر) زمان حمام را به ۲ الی نهایتا ۱۲ ساعت کاهش دهید.

۴- استفاده از فرمالین و مالاچیت گرین

به دلیل اینکه فرمالین و مالاچیت گرین بسیار سمی هستند و با توجه به سختی اب می توانند واکنش های متفاوتی داشته باشند استفاده از انها را توصیه نمیکنیم. محصولات تجاری مختلفی که ماده موثره فرمالین دارند برای درمان این بیماری مناسب هستند. مانند سرا کاستاپور، تترا کنترا اسپات، تترا کنترا ایک و محصولات مشابه که ماده موثره فرمالین ۳۷% یا مالاچیت گرین دارند.

درمان بیماری ماهیان یکی از مهمترین موارد در نگهداری ماهی ها می باشد. ماهی­ها از زیباترین نوع حیوانات به شمار می­روند. امروزه ماهی ها، جنبه زینتی و اقتصادی پیدا کرده اند و جنبه اقتصادی آن بیش از پیش مهم و قابل توجه است و طرفی هم ماهیان زینتی جذابیت و طرفدارن خود را دارند. نگهداری و مراقبت از ماهی­ها مانند نوزادان با ظرافت­های زیادی مواجه است. ماهی­ها بسیار ظریف و حساس هستند و باید با نهایت دقت از آنها مراقبت کرد. حتما در حین خرید آنها باید نوع نگهداری آنها را کاملا بدانیم تا از بیمار شدن ماهی پیشگیری کنیم.

درمان بیماری ماهیان ، موضوع این نوشته است. با خواندن این مطلب، نکات زیادی را یاد خواهید گرفت که باعث می شود از ماهی های خود بهتر مراقبت کنید.

برگرفته از: ترب