لووتیروکسین با چه داروهایی تداخل دارد؟
تداخلات دارویی | عوارض داروی لووتیروکسین
لووتیروکسین داروی انتخابی متخصص تغذیه در درمان کم‌کاری تیروئید و به‌عبارتی هورمون جانشین تیروئید است که تداخلات دارویی نسبتاً زیاد و تعدادی تداخلات غذایی را نیز به‌دنبال دارد. مصرف بیش از حد غذای سرشار از فیبر سبب اختلال در جذب هورمون صناعی تیروئید می‌شود؛ سطح هورمون‌های تیروئیدی با مصرف غذاهای سرشار از فیبر، رژیم‌های غذایی سرشار از محصولات سویا، تخم کتان، گردو، مواد غذایی حاوی کلسیم، داروها یا مواد غذایی غنی‌شده با کلسیم، آنتی‌اسیدها و محصولات منیزیم که ممکن است حاوی کلسیم باشند، رژیم‌های سرشار از آهن و مصرف به‌خصوص مکمل‌های آهن و مولتی‌ویتامین‌های حاوی آهن، کاهش پیدا می‌کند.
بهتر است دارو با آب فراوان استفاده شود، زیرا بعضی از نوشیدنی‌های حاوی کافئین مانند نسکافه و برخی آب‌میوه‌ها مانند گریپ‌فروت (سبب تغییر اندک در هورمون‌های تیروئیدی می‌شود ولی مصرف مداوم آن باعث تغییرات قابل‌توجهی در سطح هورمون‌های تیروئیدی می‌شود) سبب کاهش جذب دارو می‌شوند؛ برای جلوگیری از تداخل اثر این غذاها یا فرآورده‌ها، باید آنها را چند ساعت پیش یا پس از خوردن داروی تیروئید مصرف نمود.
جهت فراموش‌نشدن دارو و عدم‌تداخل با سایر داروها و احتمالاً غذاها، خوردن قرص لووتیروکسین صبح ناشتا و 30 الی 60 دقیقه قبل از صبحانه و با مقدار زیادی آب توصیه می‌شود؛ توصیه مهم در مصرف لووتیروکسین این است که دوز مصرفی هر روز سر یک ساعت معین استفاده شود.
در کل تداخلات در صورتی اتفاق می‌افتد که لووتیروکسین همزمان یا در فاصله زمانی نزدیک به ماده غذایی ذکرشده مصرف شود، بهتر است داروهای تیروئیدی با معده خالی و یا حداقل 1 الی 2 ساعت قبل از غذا استفاده شود؛ در صورت تمایل و یا تجویز مصرف دارو در شب، حتماً 4 ساعت از خوردن شام گذشته باشد.
اولین نشانه‌های بهبودی، معمولاً چند هفته بعد از شروع مصرف لووتیروکسین آغاز می‌شود، با بروز علائم بهبودی، مصرف دارو نبایستی قطع گردد، ممکن است نیاز باشد تا آخر عمر از لووتیروکسین استفاده شود؛ خونریزی ریه، پوکی استخوان، هرگونه مشکل در غده هیپوفیز و انجام پرتودرمانی بایستی قبل از تجویز داروی لووتیروکسین به پزشک اطلاع داده شود. در صورتی که مصرف یک وعده از داروی لووتیروکسین فراموش گردد، به‌محض یادآوری دارو مصرف شود اما اگر به زمان مصرف بعدی نزدیک است، از مصرف دوز فراموش‌شده اجتناب گردد.
لووتیروکسین در بارداری و شیردهی
در صورت بارداری همزمان با مصرف لووتیروکسین، قبل از هرگونه اقدامی بایستی پزشک را در جریان گذاشت؛ مصرف دارو نبایستی بدون مشورت با پزشک قطع گردد، سطح پایین هورمون لووتیروکسین و مشکلات تیروئید می‌تواند برای مادر و جنین بسیار خطرناک باشد و ممکن است پزشک تصمیم بگیرد میزان مصرف دارو را تغییر دهد؛ لووتیروکسین از طریق شیر مادر به بدن نوزاد منتقل می‌شود، به‌نظر نمی‌رسد که لووتیروکسین برای نوزاد مضر باشد ولی در هر صورت باید با پزشک مشورت شود.
در صورتی که کودک از لووتیروکسین استفاده می‌کند، هرگونه تغییر وزن کودک بایستی به‌اطلاع پزشک رسانیده شود؛ دوز مصرف لووتیروکسین در کودکان بر اساس وزن کودک تعیین می‌شود.
عوارض مصرف لووتیروکسین
لووتیروکسین مانند سایر داروها می‌تواند عوارض جانبی به‌همراه داشته باشد، ممکن است هیچ کدام از این عوارض را بیمار تجربه نکند و یا چندین مورد به‌صورت همزمان مشاهده شود؛ در صورت مشاهده هرگونه علائمی از آلرژی لووتیروکسین سریعاً بایستی با اورژانس تماس گرفت، نشانه‌های حساسیت به لووتیروکسین می‌تواند شامل این موارد باشد: خارش و قرمز شدن چشم، خشکی دهان و گلو، تورم زبان و لب، آبریزش بینی، زکام، تنگی نفس، خارش پوست و… .
سایر عوارض جانبی احتمالی مصرف لووتیروکسین عبارتنداز: افزایش ضربان قلب، درد قفسه سینه، تنگی نفس، تب، گرگرفتگی، عرق کردن، احساس سرما و لرز، ضعف، خستگی غیرمعمول، بی‌خوابی، عصبی شدن و عصبانیت شدید، تغییر و یا تأخیر در پریود و قاعدگی، اسهال، استفراغ، حالت تهوع، شکم‌درد، افزایش اشتها، افزایش وزن، چاقی، ریزش مو، گرفتگی عضلات، درد فک، گردن، شانه و کتف، مشکل بلع غذا و آب، تورم چشم‌ها، صورت، لب‌ها، گلو یا زبان، افسردگی، نداشتن اعتماد، توهم، سریع احساساتی شدن و گریه.
تداخلات دارویی لووتیروکسین
لووتیروکسین با داروهای زیادی تداخل دارد، برخی از این تداخلات ممکن است با تغییر زمان مصرف داروها رفع شوند، برای این منظور لازم است مشورت با پزشک صورت گیرد و در زمان تجویز دارو، تمام داروهایی که بیمار در حال مصرف کردن آنهاست به پزشک گزارش داده شود؛ مکمل‌ها، مولتی‌ویتامین‌ها و داروهای گیاهی و سنتی نیز می‌توانند با لووتیروکسین تداخل ایجاد کنند.
در صورتی که داروهای زیر مصرف می‌شوند باید حداقل بین مصرف با لووتیروکسین 4 ساعت فاصله داشته باشند: کربنات کلسیم، مکمل کلسیم و… کلستیرامین، کلستیپول، ترکیبات آهن، سوکرالفیت، پلی‌استایرن سولفونات سدیم، کاهش‌دهنده‌های اسید معده، اسموپرازول، لانزوپرازول، امپرازول و…، آنتی‌اسیدها حاوی آلومینیوم یا منیزیم، سیپروفلوکساسین، لووفلوکساسین، افلوکساسین و سایر داروهای این گروه، داروهای ضدانعقادی مانند وارفارین،کاربامازپین، فنوباربیتال، فنی‌توئین، پریمیدون، ریفامپین، استروژن و ضدبارداری‌های خوراکی، ضدافسردگی (مثل فلوکستین یا آمی‌ترپتیلین)، داروهای ضداضطراب، داروهای درمان سرطان، آسپرین، مسدودکننده‌های بتا مثل آتنولول، متوپرولول و پروپرانولول، دیگوکسین، انسولین و داروهای خوراکی درمان دیابت، مکمل‌های آهن، متادون، استروئیدها مانند پردنیزولون و دگزامتازون، تئوفیلین و حتی ویتامین‌ها.
نباید از لووتیروکسین برای کاهش وزن در افراد با کارکرد طبیعی تیروئید استفاده شود، چنین اقدامی می‌تواند عوارض بسیار خطرناکی به‌همراه داشته باشد. لووتیروکسین ممکن است موجب ریزش مو به‌ویژه در کودکان و خصوصاً در ماه اول درمان گردد، این عارضه معمولاً موقتی می‌باشد.
اطلاعات دارویی لووتیروکسین
داروی لووتیروکسین برای تشخیص و درمان کم کاری تیروئید، پیشگیری و درمان گواتر و سرطان تیروئید و نیز بررسی عملکرد تیروئید به کار می‌رود. هیپوتیروئیدیسم (کم کاری غده تیروئید)(Hypothyroidism) به حالتی گفته می‌شود که غدۀ تیروئید در حد نرمال فعالیت نداشته و به میزان کافی هورمون تیروئید تولید نکند. داروی لووتیروکسین تعادل هورمون‌های تیروئیدی را در بدن ایجاد می‌کند و از لحاظ ساختاری بسیار شبیه به تیروکسین یا T۴ (یکی از هورمون‌هایی که به صورت طبیعی در بدن تولید می‌شود) می‌باشد.
لووتیروکسین فرم سنتتیک تیروکسین (T۴) می‌باشد و در بدن به متابولیت فعال T۳ تبدیل می‌شود.
توجه: از مصرف داروی لووتیروکسین برای کاهش وزن و لاغر شدن اکیداً خودداری نمایید. زیرا مصرف این دارو در افراد با عملکرد سالم تیروئید، مشکلات جدی را به دنبال خواهد داشت.
مقدار و روش مصرف داروی لووتیروکسین
- قبل از شروع درمان با داروی لووتیروکسین (Levothyroxine)، بروشور دارویی داخل بسته را به دقت مطالعه کنید. این بروشور به شما کمک می‌کند تا اطلاعات جامعی را راجع به دارو به دست آورده و از عوارض جانبی احتمالی آن مطلع شوید. همچنین اگر در رابطه با مصرف آن با سؤالاتی روبرو هستید با پزشک خود مشورت نمایید.
- دوز و مقدار داروی لووتیروکسین، از فردی به فرد دیگر متفاوت است؛ دارو را دقیقاً همانطور که پزشک به شما تجویز کرده است، استفاده نمایید و از کم یا زیاد کردن خودسرانه مقدار و مدت زمان مصرف خودداری نمایید.
- در مورد فراموشی یک نوبت مصرف دارو، با پزشک یا داروساز مشورت نمایید.
- در ابتدای درمان ممکن است پزشک برای پیشگیری از بروز عوارض، درمان را با دوز کم داروی لووتیروکسین برای شما شروع نماید.
- ممکن است چند هفته طول بکشد تا اثرات درمانی داروی لووتیروکسین مشاهده شود.
- هرگز بدون مشورت با پزشک داروی لووتیروکسین را تعویض نکنید.
- از قطع خودسرانه داروی لووتیروکسین پرهیز کنید.
- در صورت عدم پاسخ مطلوب درمانی در مدت ۳ تا ۶ ماه مصرف داروی لووتیروکسین، لازم است تشخیص بیماری کم کاری تیروئید دوباره مورد ارزیابی قرار گیرد.
- داروی لووتیروکسین را در ساعات مشخصی از روز مصرف نمایید. این دارو معمولاً (نه همیشه) روزی یکبار ۳۰ تا ۶۰ دقیقه قبل از صبحانه (ناشتا) تجویز می‌شود زیرا جذب داروی لووتیروکسین با غذا کاهش می‌یابد و از طرفی ممکن است باعث بی‌خوابی شود.
قرص لووتیروکسین با دوزهای مختلف (مانند ۵۰، ۷۵، ۱۰۰) موجود می‌باشد و ممکن است در یک نوبت نیاز به مصرف چند قرص(بنابر تجویز پزشک) با دوزهای مختلف داشته باشید لذا هنگام مصرف این دارو به دوز هر قرص دقت نمایید.
توجه: در صورتی که داروی لووتیروکسین برای نوزاد یا کودکتان تجویز شده است، دستورالعمل‌های دقیق مصرف را از پزشک پرسیده، انجام دهید و در زمان‌های مقرر برای انجام معاینات بالینی بر روی کودکتان به پزشک مراجعه نمایید.
منبع: