ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی

تهدید و بررسی تحلیلی ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی

به نقل از بهترین وکیل کیفری در ایران؛ تهدید در لغت به معنای تخویف، ترساندن و بیم دادن است عرف و قانون نیز همین تلقی را از این عنوان دارند، اساتید حقوق تهدید را بیان رفتار نامشروعی دانسته اند که مرتکب می خواهد آن را انجام دهد فصل بیست و دوم از کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی به تهدید و اکراه اختصاص یافته و مشتمل بر مواد ۶۶۸ و۶۶۹ می باشد که از جرائم علیه شخصیت معنوی افراد است و با پاره ای تغییرات بازنویسی همان ماده ۲۳۵ قانون مجازات عمومی است. ماده ۶۶۸ که حاوی جرم « اخذ سند یا نوشته به عنف »است منصرف از موضوع بحث است لیکن تهدید به قتل و…مندرج در ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی را به شرح ذیل مورد بحث قرار می دهیم.

ارکان و عناصر تشکیل‌ دهنده جرم تهدید

1- عنصر قانونی جرم تهدید

عنصر قانونی تهدید در ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی پیش بینی شده است که به موجب آن «هر گاه کسی دیگری را به هر نحو تهدید به قتل یا ضرر های نفسی یا شرفی یا مالی و یا به افشاء سری نسبت به خود یا بستگان او نماید، اعم از اینکه به این واسطه تقاضای وجه یا مال یا تقاضای انجام امر یا ترک فعلی را نموده یا ننموده باشد، به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه یا زندان از دو ماه تا دو سال محکوم خواهد شد.» این ماده مطلق تهدید را صرف‌ نظر از تقاضای مرتکب جرم می‌داند.

ماده قانونی مجازات تهدید

جرم تهدید به قتل یا ضرر های نفسی یا شرفی یا مالی یا افشای سری نسبت به خود یا بستگان، در ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی، از موضوعات تهدید تلقی شده است. به عنوان مثال، شخصی دیگری را به کور کردن چشم یا به شکستن دندان تهدید می‌کند که این موارد مشمول تهدید به ضرر های نفسی است. در مورد ضرر شرفی نیز هر موردی که بتوان آن را به آبرو و ناموس شخص یا بستگانش مربوط کرد، تهدید به آن تهدید به ضرر شرافت است.

2- عنصر مادی جرم تهدید

رفتار مجرمانه

در مواد ۶۶۸ و ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی که به عنوان عنصر قانونی تهدید به شمار می‌روند، قانون ‌گذار عبارت «تهدید» را به کار برده است؛ لیکن از قید «به هر نحو» و «جبر و قهر یا اکراه و تهدید» مندرج در مواد باید چنین استنباط کرد که رفتار مجرمانه ممکن است به صورت مادی یا معنوی تحقق یابد که در هر حال رفتار مجرمانه این جرم به صورت فعل مثبت نمود پیدا می‌کند و با ترک فعل، تهدید امکان ندارد.

شرایط و اوضاع و احوال لازم برای ارتکاب جرم تهدید

۱- مرتکب و مجنی علیه

بنا به تصریح ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی، هر شخص حقیقی می‌تواند مرتکب این جرم شود و همچنین مجنی علیه این جرم نیز به جهت ماهیت این جرم، شخص حقیقی است و هیچ ویژگی خاصی در جانی یا مجنی علیه برای تحقق جرم شرط نشده است.

۲- وسیله ارتکاب جرم

در جرم تهدید موضوع ماده ۶۹۹ قانون‌ گذار با به کار بردن عبارت «به هر نحو» این معنی را می‌رساند که وسیلۀ ارتکاب شرط نیست و تهدید به هر طریقی و با هر وسیله‌ ای مشمول مقررات جزائی خواهد بود.

۳- شرایط تحقق جرم تهدید :

در ماده ۶۶۹ تهدید به قتل یا ضررهای نفسی یا شرفی یا مالی یا افشای سری نسبت به خود یا بستگان از موضوعات تهدید تلقی شده است. ضرر های نفسی شامل هرگونه آسیب به سلامتی و نفس شخص می ‌گردد و در مورد ضرر شرفی هر موردی که بتوان به شرافت، آبروی شخص یا بستگانش مربوط کرد تهدید به آن، تهدید به ضرر شرفی است.

صرف تهدید نمی‌تواند مصداق عنصر مادی جرم باشد، لاجرم باید دارای شرایط ذیل باشد.

اولاً : تهدید کننده قادر به انجام آن باشد.

ثانیا ً: با توجه به وضعیت تهدید شونده احتمال وقوع آن باشد.

ثالثاً : تهدید امری نسبی است و وضعیت تهدید شونده در آن مؤثر می‌ باشد و ضابطه و ملاک تشخیص آن عرف می ‌باشد.

3- رکن معنوی جرم تهدید

تهدید از جرائم عمدی و تحقق آن صرفا” سوء نیت عام لازم است که قصد مجرمانه شخص در ایجاد تشویش و اضطراب در مجنی علیه است. انگیزه مرتکب در وقوع جرم موضوع ماده 669 بی تاثیر است مثلاً شخص دیگری را به انگیزه شرافتمندانه یا نجات فرد دیگر یا هر انگیزه انسان دوستانه تهدید به جرمی می کند و یا به انگیزه مزاح و تفریح چنین اقدامی انجام دهد.

مجازات جرم تهدید

در صورتی که تمام شرایط تحقق تهدید به وقوع بپیوندد و تهدید شکل بگیرد به گونه ای که قابلیت اثبات داشته باشد، قانون گذار مجازات جرم تهدید را به او بار خواهد کرد. مجازات تهدید در ماده 669 قانون مجازات اسلامی مشخص شده است. در مورد مجازات مرتکب تهدید، پس از اثبات جرم و جمع شدن شرایط ماده ۶۶۹ قانون به قاضی حق انتخاب حبس از دو ماه تا دو سال یا شلاق تا ۷۴ ضربه را داده است که دادگاه با توجه به اوضاع و احوال قضیه و شخصیت طرفین مبادرت به صدور رای در خصوص متهم می‌کند.

تهدید از زمره جرائم حق‌ الناس است که جز با شکایت شاکی خصوصی آغاز نمی‌شود و در صورت رضایت و اعلام گذشت شاکی، دادگاه می ‌تواند در مجازات مرتکب تخفیف داده و با رعایت موازین شرعی از تعقیب مجرم صرف نظر کند.

مجازات جرم توهین در قانون جدید چیست؟

با توجه به کاهش مجازات حبس های تعزیری مجازات جرم توهین در قانون جدید، به جزای نقدی تبدیل شده است. مطابق ماده ۱۱ قانون کاهش مجازات حبس های تعزیری ، مادتین ۶۰۸ و ۶۰۹ که مربوط به جرایم توهین ساده و توهین مشدد میباشد، مشمول قانون جدید کاهش یافته است.

دادگاه صالح برای رسیدگی به جرم تهدید

اصل و قاعده‌ی کلی این است که صلاحیت رسیدگی به هر جرمی جزء وظایف دادسرای عمومی «محل وقوع جرم» است. برای شکایت به منظور رسیدگی به جرم تهدید، باید به دادسرای محلی که جرم در آن منطقه رخ داده است، مراجعه نمایید. بنابراین پس از رسیدگی توسط دادسرا و صدور کیفر خواست توسط دادستان و ارسال پرونده به دادگاه صالح در رسیدگی به تهدید، دادگاه کیفریِ محلی است که تهدید در آن وقوع یافته است صالح به رسیدگی می باشد. از آنجایی که تشخیص وقوع ارکان تهدید، کاری پیچیده و مستلزم بررسی های قانونی است، لذا باید پیش از طرح شکایت کیفری، با مشورت نمائید.

نحوه شکایت از جرم تهدید

شاکی بعد از وقوع جرم، باید با مراجعه به مراجع قضایی شکایتی تحت عنوان تهدید ثبت و با ارایه دلایل شکایت خود در دادسرا پیگیری کند. شخصی که شکایت دارد در ابتدا برای ثبت شکوائیه خود باید به یکی از دفاتر خدمات قضایی مراجعه کند. مواردی که در شکواییه تنظیم قید گردد عبارت است از:  مشخصات شاکی و متهم جرم و شرح شکایت، ادله اثبات جرم تهدید همچون شهادت شهود و مشخصات آن.

در مرحله بعد یعنی زمانیکه شکوائیه توسط دفتر خدمات قضایی به دادسرا فرستاده شد و بعد از اینکه پیامکی از سوی شعبه برای شاکی ارسال شد، باید شاکی با در دست داشتن اصل مدارک به شعبه مراجعه کرده و دستورهای شعبه را در مورد تحقیقات مقدماتی جرم تهدید انجام دهد. اگر مستندات و مدارک شاکی شهادت شهود باشد باید در این مرحله شاهدان خود را به کلانتری معرفی کند.

پس از انجام تحقیقات مقدماتی پرونده مجددا به دادسرا ارسال می شود که در نهایت بازپرس یا دادیار پرونده با توجه به مستندات شاکی  اگر جرمی به وقوع نپیوسته باشد ، قرار منع تعقیب صادر می کند ولی اگر نظر دادیار یا بازپرس بر وقوع جرم باشد  قرار جلب به دادرسی صادر و پرونده  جهت رسدگی به دادگاه ارسال می‌شود.

سوالات متدوال :

آیا جرم تهدید جرم قابل گذشت می باشد؟

تهدید از زمره جرائم حق‌ الناس است که جز با شکایت شاکی خصوصی آغاز نمی‌شود و در صورت رضایت و اعلام گذشت شاکی، دادگاه می ‌تواند در مجازات مرتکب تخفیف داده و با رعایت موازین شرعی از تعقیب مجرم صرف نظر کند.

ادله اثبات جرم تهدید چیست؟

روش‌های ثابت کردن جرم تهدید اقرار، شهادت و علم قاضی می باشد. اقرار متهم حتی یکبار  و شهادت 2 نفر  و علم قاضی برای اثبات جرم کافی است