راهکارهای طبیعی برای کاهش چربی کبد
کبد یکی از عضوهای مهم و حساس بدن است که مراقبت ویژه‌ای می‌طلبد. کم‌کاری یا از کار افتادن کبد عوارض جدی و خطرناکی برای سلامت بدن به دنبال خواهد داشت. عادات غذایی نادرست و سبک زندگی غلط، ریسک ابتلا به کبد چرب را افزایش می‌دهند. بیماری کبد چرب با درد و ناراحتی شکمی ظاهر شده و کم‌کم به تب، حالت تهوع و خونریزی داخلی تبدیل می‌شود. رژیم غذایی کبد چرب شامل مواد غذایی است که موجب کاهش چربی ناسالم بدن و افزایش سلامتی کبد می‌شود. همچنین پرهیز غذایی کبد چرب نیز بررسی شده و در این مقاله آمده بهترین رژیم غذایی برای کبد چرب چیست و برای کبد چرب چی بخوریم؟
بیماری کبد چرب چیست؟
جذب مواد غذایی ضروری و دفع مواد زائد از بدن بر عهده کبد است. این اندام حیاتی به صورت طبیعی چربی دارد، اما اگر به واسطه عادات غذایی ناسالم یا عوامل ژنتیکی، میزان چربی انباشته‌شده در کبد بیشتر از حد لازم شود، بیماری به وجود می‌آید که در علم پزشکی به آن هپاتیک استئاتوز می‌گویند. به طور کلی کبد چرب دو نوع دارد:
- کبد چرب الکلی (ALD): زیاده‌روی در مصرف نوشیدنی‌های الکلی عامل اصلی ابتلا به بیماری کبد چرب الکلی است که با قطع مصرف بهبود می‌یابد. کبد چرب الکلی خود به سه نوع ورم کبد، هپاتیتیس الکلی و سیروز الکلی تقسیم می‌شود. وجود درد در قسمت بالا و سمت راست پهلو نشانه ورم کبد است که با قطع مصرف الکل، علائم رفع می‌شوند. در صورتی که مصرف الکل همچنان ادامه داشته باشد، احتمال ابتلا به هپاتیت الکلی بیشتر می‌شود. وخیم‌ترین نوع کبد چرب الکلی هم سیروز الکلی است که بیمار را با خونریزی داخلی ورم شکمی راهی بیمارستان می‌کند.
- کبد چرب غیرالکلی (NAFLD): کبد چرب غیرالکلی بر دو نوع کبد چرب ساده و استئاتوهپاتیت غیرالکلی است. کبد چرب ساده بیماری زیاد جدی و خطرناکی نیست و صرفاً با رعایت رژیم غذایی مناسب و تغییرات جزئی در عادات زندگی قابل پیشگیری و درمان است، اما استیتوهپاتیتیس غیرالکلی از نوع خطرناک بوده و حاکی از التهاب ساختار سلولی کبد است. در صورتی که رفع نشود به از کار افتادگی یا کم‌کاری حاد کبدی (سیروز)، فیبروز (آسیب جداره کبد) و یا حتی سرطان کبد تبدیل خواهد شد.
علل چرب شدن کبد چیست؟
عوامل ژنتیکی یا سبک زندگی ناسالم از علل اصلی کبد چرب محسوب می‌شوند. از دیگر علل چرب شدن کبد می‌توان به چاقی، دیابت، فاکتورهای محیطی، چربی خون بالا و میکروب‌های دستگاه گوارش اشاره کرد. بر اساس آموزه‌های طب سنتی اگر مزاج اصلی کبد که گرم و مرطوب است به هم بخورد باعث ناراحتی کبد می‌شود. پرخوری، زیاده‌روی در مصرف نوشیدنی‌های گازدار، شیرینیجات، نوشیدن آب سرد بلافاصله پس از غذای گرم، و افراط در مصرف گوشت قرمز از جمله عواملی هستند که باعث بر هم خوردن مزاج طبیعی کبد و سردی کبد می‌شوند. مصرف زیاد نمک، چربی و هضم نامناسب به‌عنوان عوامل بروز نشانه‌های بیماری کبد چرب در طب سنتی عنوان شده‌اند.
درمان کبد چرب با طب سنتی
خوشبختانه طب سنتی روش‌های درمان خانگی مفیدی برای رفع مشکل کبد چرب دارد. به علاوه اینکه مصرف داروهای گیاهی و درمان کبد چرب با طب سنتی از روش‌های درمانی پرطرفدار برای پیشگیری و رفع این بیماری مرگبار هستند، چراکه طب سنتی و داروهای گیاهی معمولاً درد و عوارض کمتری به نسبت روش‌های درمانی دارویی دارند.
نخستین اقدام برای درمان کبد چرب با طب سنتی، تغییر در عادات و رژیم غذایی، کاهش مصرف گوشت و چربی، و مصرف بیشتر میوه و سبزیجات است. شما می‌توانید با مراجعه به بهترین روش درمانی را برای خود انتخاب کنید.
باید توجه داشته باشیم که کالری تخمه آفتابگردان 850 گرم در 100 گرم انرژی نهفته است و در صورت زیاده‌روی به علت کالری بالایی که دارد، باعث اضافه‌وزن و چاقی می‌شود.
درمان خانگی کبد چرب گرید ۱
شایع‌ترین و ساده‌ترین نوع این بیماری، کبد چرب گرید ۱ است که با تغییرات عادات غذایی به راحتی برطرف می‌شود. از هر سه نفر یک نفر به بیماری کبد چرب ساده یا کبد چرب گرید ۱ مبتلا است. برای درمان خانگی کبد چرب گرید ۱ باید از مصرف غذاهای زیر پرهیز کنید:
- غذاهای سرخ‌کردنی سرشار از چربی و کالری که باعث افزایش تجمع چربی در کبد می‌شوند.
- گوشت قرمز و پرچرب
- زیاده‌روی در مصرف نمک یکی از عوامل اصلی ابتلا به کبد چرب است.
- غذاهای فرآوری شده و نوشیدنی‌های گازدار
در کنار تغییر عادات غذایی ناسالم برای درمان خانگی کبد چرب گرید ۱، مصرف مواد غذایی پاکسازی کننده هم می‌تواند به درمان انواع گریدهای کبد چرب کمک کند. یکی از مواد پاکسازی کننده طبیعی زردچوبه است. طب سنتی برای درمان خانگی کبد چرب با زردچوبه بر آنزیم‌های پاک‌کننده سموم و چربی این ادویه و چاشنی جادویی متکی است که جایگاه ویژه‌ای هم در طب هندی دارد.
یکی دیگر از مواد غذایی که معجزه‌ای برای کبد چرب به شمار می‌رود سیر است. وجود سلنیوم و آلیسین در سیر باعث سم‌زدایی کبد شده و روش درمان قطعی کبد چرب گرید ۱ محسوب می‌شود. سیب هم از خوراکی‌های مورد تائید طب سنتی برای درمان خانگی کبد چرب گرید ۱ است.
وجود ماده پکتین در سیب، کلسترول را پایین آورده و باعث درمان کبد چرب گرید ۱ می‌شود. روغن‌های آلی سرد مثل روغن کتان، روغن شاهدانه و روغن زیتون هم میزان چربی اضافی کبد را تعدیل و سموم بدن را جذب می‌کنند. از دیگر خوراکی‌هایی که برای درمان خانگی کبد چرب گرید ۱ در طب سنتی توصیه می‌شوند می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- گردو: به خاطر وجود ترکیبات گلوتاتیون، اسید چرب امگا ۳ و آرژنین با دفع آمونیاک کبد باعث پاکسازی می‌شود.
- مرکبات: به خاطر ویتامین ث و آنتی‌اکسیدانی که دارند مواد سرطان‌زا و سموم مضر را از بدن دفع می‌کنند.
- کلم: وجود آنزیم‌های سم‌زدا در کلم آن را به یکی از خوراکی‌های مفید برای درمان خانگی کبد چرب گرید ۱ تبدیل کرده است.
- آووکادو
- چغندر
درمان خانگی کبد چرب گرید ۲
کبد چرب گرید ۲ با خستگی و بی‌حالی، کاهش وزن، حالت تهوع، بی‌اشتهایی، زرد شدن رنگ پوست و چشم‌ها، درد در قسمت شکم یا سمت راست فوقانی شکم ورم پا و شکم همراه است. کبد چرب گرید ۲ به نسبت گرید ۱ خطرات بیشتری دارد و علائم آن نیز سریع‌تر آشکار می‌شود.
برای درمان قطعی کبد چرب گرید ۲ نخستین کاری که باید انجام دهید تغییر عادات روزانه و پرهیز از مصرف الکل است، چراکه الکل باعث تشدید کبد چرب سطح ۲ می‌شود. مصرف مواد غذایی پاکسازی کننده به دفع چربی‌های اضافه کبد کمک کرده وزن را کاهش می‌دهد.
ورزش هم از دیگر روش‌های درمان کبد چرب گرید ۲ است. خوشبختانه در بیشتر موارد، صرف تغییر عادات غذایی برای درمان کبد چرب گرید ۲ کفایت می‌کند و نیازی به درمان دارویی نیست. می‌توانید با همان روش‌های خانگی و گیاهی درمان کبد چرب در طب سنتی بیماری کبد چرب گرید ۲ را با مشورت درمان کنید.
درمان خانگی کبد چرب گرید ۳
زمانی که چربی انباشته‌شده در کبد زیاد از حد می‌شود، چربی به سایر اندام‌ها سرایت می‌کند. این مرحله همان کبد چرب گرید ۳ است که شاهد التهاب کبد هستیم و جریان خون به راحتی در آن گردش ندارد. در این حالت، تمام شریان‌ها سعی می‌کنند که مواد مغزی و سمی را پمپاژ کنند، اما ضعیف و ناتوان هستند.
به همین دلیل درمان کبد چرب گرید ۳ به نسبت دو سطح دیگر سخت‌تر است. تغییر رنگ پوست بیمار و زرد شدن آن از نخستین نشانه‌های کبد چرب گرید ۳ است. تورم رگ‌های شکمی و حالت مار مانند گرفته و بی‌هوش شدن بیمار و از کار افتادن کلیه‌ها از دیگر نشانه‌های بیماری کبد چرب پیشرفته هستند.
درمان کبد چرب گرید ۳ در طب سنتی
روش‌های درمان خانگی و گیاهی برای درمان کبد چرب در طب سنتی برای سطح ۳ این بیماری مرگبار هم قابل تعمیم هستند:
- سیر با از بین بردن چربی‌های اضافی بدن و کاهش وزن به درمان کبد چرب گرید ۳ کمک می‌کند.
- مصرف اسید چرب امگا ۳ برای درمان کبد چرب با طب سنتی توصیه می‌شود. برای این منظور طب سنتی مصرف ماهی، گردو بذر کتان را تجویز می‌کند.
- قهوه نوشیدنی است که برای درمان خانگی کبد چرب گرید ۳ توصیه می‌شود. وجود آنتی‌اکسیدان و اسید کلروژنیک در قهوه، التهاب کبدی را کاهش می‌دهد.
- مصرف منظم کلم بروکلی هم با از بین بردن چربی‌های اضافی کبد برای درمان این بیماری مؤثر است.
رژیم غذایی مناسب برای درمان خانگی کبد چرب
خون پس از عبور از دستگاه گوارش به کبد می‌رسد و در آنجا ترکیبات چربی و پروتئینی تولید می‌کند. اگر چربی و کربوهیدراتی که وارد کبد می‌شوند زیادتر از حد لازم باشند، چربی اضافه در کبد تشکیل می‌شود و باعث بروز بیماری کبد چرب می‌گردد. به همین دلیل است که درمان کبد چرب در طب سنتی رابطه تنگاتنگی با اصلاح عادات غذایی و رژیم غذایی دارد. اگر برایتان سؤال است که رژیم غذایی مناسب برای درمان خانگی کبد چرب چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد با ما همراه شوید:
۱. کاهش مصرف چربی‌های اشباع‌شده
چربی موجود در غذا و سلامت کبد رابطه مستقیمی باهم دارند. چربی‌های اشباع موجود در لبنیات، روغن‌های هیدروژنه، فست‌فودها و گوشت حیوانات در رژیم غذایی مناسب برای درمان خانگی کبد چرب باید محدود شوند. روغن‌های گیاهی مثل روغن کنجد و زیتون هم باید جایگزین روغن‌های هیدروژنه بشوند.
۲. کاهش مصرف فروکتوز
علاوه بر کم کردن میزان چربی در رژیم غذایی مناسب برای درمان خانگی کبد چرب، باید قند یا فروکتوز هم کاهش پیدا کند، چراکه وجود این قند در فرایند سوخت‌وساز بدن باعث انباشت چربی شده و به کبد آسیب می‌زند.
۳. افزایش مصرف خوراکی‌های فیبردار، میوه و سبزیجات
هر چقدر میوه و سبزیجات بیشتری مصرف کنید، میزان کالری دریافتی از غذاها به خاطر فیبر موجود در آن‌ها کمتر می‌شود و باعث سلامت کبد می‌گردد. غلات و حبوبات هم منبع غنی فیبر هستند.
۴. افزایش مصرف امگا ۳
امگا ۳ نقش مهمی در حفظ سلامت سلول‌های کبدی ایفا می‌کند و التهاب کبدی را کاهش می‌دهد. امگا ۳ موردنیاز در رژیم غذایی مناسب برای درمان خانگی کبد چرب از ماهی‌های مختلف مثل سالمون، ساردین، هالیبوت، و ماهی تن تأمین می‌شود. شاهدانه، بذر کتان، گردو روغن زیتون هم منابع گیاهی امگا ۳ هستند که برای گیاهخواران توصیه می‌شوند.
خوراکی‌هایی که برای کبد چرب مفید هستند!
به طور کلی، رژیم غذایی مناسب برای درمان خانگی کبد چرب و پیشگیری از ابتلا به آن باید به این شکل باشد.
| مواد غذایی ممنوع برای کبد چرب | مواد غذایی که باید کم مصرف شوند | مواد غذایی مجاز برای کبد چرب |
| قند شکر بستنی نوشیدنی‌های گازدار مرباهای شیرین کره | نان برنج گوشت قرمز سیب‌زمینی | آب و مایعات کاهو سبزیجات برگ‌دار سبز شیر کدو کلم روغن زیتون مرغ ماهی |
بهترین میوه‌ها برای درمان و کنترل کبد چرب
در طب سنتی به مصرف میوه و سبزیجات برای درمان و کنترل کبد چرب توصیه زیاد شده است. لبو، انگور، توت‌های تازه و توت خشک از جمله میوه‌های مفید برای درمان و کنترل کبد چرب هستند. لبو را خشک کرده و سپس به شکل پودر در غذا یا نوشیدنی‌ها مصرف کنید. مصرف آب لبو علاوه بر سم‌زدایی برای درمان کم‌خونی هم توصیه می‌شود. وجود آنتی‌اکسیدان در انواع توت‌ها باعث شده که خاصیت ترمیم‌کنندگی کبد داشته باشند.
دیابت نوع دو که بر اثر عدم تحرک و سبک زندگی نادرست به وجود می‌آید، منجر به افزایش قند خون و مقاومت به انسولین می‌شود. یکی از خواص سرکه سیب، کاهش قند خون است که می‌تواند به کنترل و درمان این نوع دیابت کمک کند و همچنین برای پیشگیری از آن، در افرادی که به دیابت مبتلا نیستند؛ موثر باشد. این موضوع مورد تحقیق قرار گرفته و تاثیر سرکه سیب بر کاهش قند خون اثبات شده است.