مواد تشکیل دهنده کتراک
کتراک چیست؟
کتراک از جمله مواد غیر منفجره شیمیایی در معادن می باشد که با استفاده از اعمال نیروی کشش در دیواره چال باعث شکست سنگ می گردد. ماده تخریبی کاملا بدون صدا و بی خطر که بر خلاف مواد منفجره دیگر در حین انجام عملیات تخریب، هیچ گونه صدا، موج انفجار، زمین لرزه، دود و گرد و غبار ایجاد نمی کند و تنها با ایجاد ترک سبب خرد شدن سنگ و جدا شدن سنگ یا بتن می شود.
کتراک پودری با ترکیبات شیمیایی خاص تولید شده که با توجه به ایمنی بالا، بدون صدا بودن، سازگاری با محیط زیست و همچنین سهولت استفاده مورد توجه افراد افراد زیادی قرار گرفته است. در مکان هایی که تخریب هیدرولیکی صدای بسیار زیادی تولید می کند و یا اینکه تخریب باید بدون آسیب های جانبی به اطراف از جمله مناطق مسکونی صورت گیرد بهترین گزینه می باشد.
در ترکیب پودر کتراک از مواد شیمیایی استفاده می شود ولی در واقع ماده ای کاملا بدون خطر می باشد و زیست تخریب پذیر بوده و آسیبی به محیط زیست وارد نمی کند. بهره گرفتن از روش انفجار در تخریب و شکستن سنگ ها در صنعت ساخت و ساز روشی رایج می باشد، اما به دلیل مسائلی همچون پرتاب سنگ و تولید گازهای سمی نیاز به مجوزهای رسمی می باشد. روشی خطرناک که همواره مشکلاتی را به دنبال دارد، که در این راستا متخصصین به تحقیق و مطالعه برای یافتن روش های جایگزین پرداختند که منجر به تولید محصولی جدید شد که نقطه عطف مهمی در صنعت ساخت و ساز رقم خورد.
مراحل آماده سازی کتراک
کتراک را به نسبت 3 کیلوگرم با 1 لیتر آب مخلوط کرده و کامل هم زده شود تا مخلوطی یکدست شود.
- نسبت اختلاط کتراک با آب حدود 3 کیلوگرم به 1 لیتر می باشد.
- اختلاط می بایست در ظروف پلاستیکی تمیز صورت گیرد.
- آب مورد نظر بایستی آب معمولی باشد.
- درجه حرارت آب برای اختلاط می بایست بین 15 تا 40 درجه سانتی گراد باشد.
بلافاصله مخلوط درست شده را به مقدار معین تا 95% ارتفاع چال پر کنید. سپس سر چال ها را با گوه چوبی ببندید و خوب بکوبید.
تنها دلیل استفاده از گوه های چوبی برای جلوگیری از پاشیده شدن کتراک به بیرون از سوراخ جا می باشد و تاثیری در قدرت و عملکرد کتراک ندارد.
فعل و انفعالات شیمیایی کتراک از همان لحظه مخلوط کردن و رختن درون چال ها شروع می شود و گوه های چوبی به بیرون رانده می شود و دلیلی ندارد شما مجدد آنها را بکوبید.
ترکیبات کتراک چیست؟
نامهای دیگر: katrak , ماده منبسط کننده غیرانفجاری، تخریب کننده سنگ، تخریب کننده بتن، ضد بتن ساروج.
بسته بندی های کتراک : ۳۰ دقیقه ای در کیسه های۱۰ کیلوگرمی و ۲ساعته و ۱۲ ساعته در کیسه های ۲۵ کیلوگرمی.
مدت نگهداری: دو سال در بسته بندی اولیه در دمای ۵ الی ۳۵ درجه سانتیگراد.
قابلیت حل: محلول در آب
شکل ظاهری: پودر طوسی رنگ
گرید: صنعتی
سایر مشخصات کتراک
کتراک یک عامل تخریب کننده ی بدون صدا و غیر انفجاری است که بدون ایجاد سر و صدا، ارتعاش، آلودگی هوا و یا آلودگی محیط زیست، سنگ یا بتن را به راحتی ( به صورت کنترل شده ) قطعه قطعه میکند. این ماده یک پودر خشک است که هنگام مخلوط شدن با آب با نیروی تا ۸۰۰۰ تن در هر متر مربع تولید میکند. اخذ هیچ مجوزی یا پروانه ای برای استفاده از آن لازم نیست. کتراک در مواردی مورد استفاده قرار می گیرد که در آن استفاده از مواد منفجره یا وسایل مکانیکی (مثلا در نزدیکی ساختمان ها، کابل های زیرزمینی، لوله های گاز، لوله های نفت و آب یا مناطق حساس به صدا) غیر ممکن و نا ایمن است.
کتراک یک پودر بی ضرر و غیر سمی است ، که کارآمد، با استفاده آسان و بسیار قابل اعتماد در همه انواع شرایط – حتی زیر آب است. از آنجا که قابلیت اطمینان آن اثبات شده است، توسط تمام شرکت های مهندسی عمران و ساخت و ساز در سراسر ایران استفاده می شود. این ماده همچنین به عنوان ملات منبسط کننده شناخته شده است، این محصول کاملا ساده و بی خطر برای استفاده است و تا کنون در همه انواع سنگ ها و حتی بتن مسلح بکار رفته است.
طریقه استفاده کتراک
کتراک را ابتدا با نسبت ۲ به ۱ با آب خالص مخلوط کرده، سپس دوغاب حاصله را به مقدار معین ، تا ۸۰% ارتفاع چال پر می کنیم. سپس سرچال را با گوه چوبی می کوبیم تا در چال بسته شود. سپس پس از نیم ساعت از ریختن کتراک در داخل چال، فعل و انفعالات شیمیایی انجام می گیرد وتولید گاز می کند. در اثر فشار گاز گوه چوبی مقداری به سمت بالا حرکت می کند. لازم به ذکر است که بایستی دقت شود تا نیم ساعت پس از ریختن دوغاب در داخل چال مجدداً پتک ها را در داخل چال بکوبیم. برای اینکه کتراک عمل شکستن را به طور کامل انجام دهد بایستی ۱ تا ۲ ساعت به آن فرصت داده شود. این زمان بستگی به سختی سنگ دارد.
– تقریبا ۲ کیلوگرم دوغاب کتراک در هر سوراخ با عمق ۱ متر و قطر ۳۸ میلی متر استفاده می شود. قطر سوراخ توصیه شده ۳۸ میلی متر است سوراخ ها نباید با قطر بالای ۴۵ میلی متر حفاری شوند.
– ما توصیه می کنیم که از تجهیزات حفاری پنوماتیک استفاده شود (نه ابزار های الکتریکی). کتراک باید با آب شیرین سرد مخلوط شود و در اوایل روز قبل از اینکه سنگ یا بتن زیر نور خورشید گرم شود.
– مهم است که شما سنگ یا بتن را به صورت باز و جدا از یکدیگر بشکنید . سنگهایی که شکسته شده اند، باید از در حد امکان از هم جدا گردند.
– هنگام حفاری تخته سنگهای آزاد، باید تقریبا ۸۰٪ از طول مته را برای سوراخ کاری استفاده نمود. برای سطوح بتنی یا صخره ای در حفاری ها، این عامل عامل در حدود ۱۰٪ است.
– کتراک تقریبا ۸۰۰۰ تن در هر متر مربع نیرو تولید میکند و باید با دقت مورد استفاده قرار گیرد. پیشنهاد شده است که پس از ریختن، منطقه پاکسازی شود؛ گاهی مشاهده شده است که دوغاب کتراک از سوراخ ها به صورت پف بالا میزند این در صورتی است که بخار بیش از حد ایجاد شده باشد.
مواد تشکیل دهنده کتراک چیست؟
معمولا دو ماده اصلی زیر را برای تشکیل کتراک استفاده می شود:
۱- اکسید کلسیم
اکسید کلیسم یکی از ترکیبات کتراک است که به عنوان آهک سوخته یا آهک زنده نیز شناسایی می شود. این ترکیب شیمیایی بسیار پرکاربرد است و ماده اصلی تشکیل دهنده آهک است. این ماده به شکل جامد در رنگ های سفید، قلیایی و کریستالی در دمای اتاق می باشد.
۲- سیمان پرتلند
یکی از مواد تشکیل دهنده کتراک، سیمان پرتلند است که پودریست از سنگ آهک و خاک رس تولید می شود. از این ماده که با ماسه، شن و سنگ مخلوط می شود، برای ساخت انواع ملات و بتن مورد استفاده قرار می گیرد. از جمله دیگر مواد تشکیل دهنده کتراک می تواند موارد زیر نیز باشد:
- آلومینیا و سیلیک
- رزین ملامین
- آب
- گچ همی هیدرات
- فلورید کلسیم و سدیم
نکات استفاده از ترکیبات کتراک
برای استفاده از این ماده شیمیایی معمولا نسبت ۳ به ۱ استفاده می شود. یعنی ۳ کیلو کتراک را در یک کیلو آب مخلوط می کنیم و کامل به هم زده تا دوغاب تشکیل شود. نکات قابل توجه عبارتند از:
- نسبت کتراک به آب باید ۳ به ۱ باشد
- کتراک را باید در ظروف پلاستیکی مخلوط کنید
- آب معمولی استفاده شود و درجه حرارت آب بین ۱۵ تا ۴۰ درجه سانتی گراد باشد.
منبع: Expando